Harremana

    Hiztegia letraka
    Ikus halaber
    mitxeleta.
    Tr. Documentado en textos occidentales desde finales del s. XVIII (aparece, con el sdo. de 'margarita', ya en SaraskHizt). Mitxeleta es casi la única variante documentada; hay además pitxileta en el manuscrito de Oñate (227r) y (con el sdo. de 'amapola') en Arrese Beitia, y mintxerreta en J.M. Barandiaran. En DFrec hay 3 ejs. de mitxeleta .
    Etim. Probablemente, de un nombre hipocorístico de persona.
    1. (V-ger-arr-m-gip, G-azp-goi-bet; Zam Voc (G)), mitxelot (V; Añ (V)), pitxeleta (V-m-gip, G-goi), mitxileta (V-gip), mitxelete (Lar, H (G; + mix-)), mitxilote (V; -tea det. Añ (V)), mirtxilote (V-ple), mitxoleta (V), mitxirote (V-arr), mitxelet, bitxilote (V; -tea det. Añ (V)), pitxileta (V-gip, G-goi), pitxilota (V-arr, G-goi), pitxilote (V-ger-arr-arrig-m-al), pitxoleta (V-arr-oroz-al), pitxolota (G-goi), pirtxilote (+ -llote V-ple), pirtxilota (Zam Voc), pertxilote (V-ple), mitxilikote (V-ger, G-azp), mixilikote (G-azp), mixirikote (G-azp), pitxilikote (G-azp), mitxerreta (G-goi), mintxerreta, mitxerrena. Ref.: A (bitxilote, mitxeleta, mitxilote, mitxoleta, mixirikote, pitxeleta, pitxilota, pitxilote, pitxoleta); EI 357; Iz UrrAnz, ArOñ (otsaillan); Etxba Eib ; EAEL 94; Elexp Berg. En EI 357 hay tbn. mitxilotoia (V-arr), mitxelite (V-arrig), pertxilate (V-ple), pertziletie (V-ger).
    Mariposa. " Mitxeleta, mitxilote " Muj EEs 1915, 264 (en una lista de nombres de la mariposa). " Mitxilote, [...] mitxerrena " EEs 1921, 185. " Otsaillan mitxeleta orixak, Martixan gorularixak " Iz ArOñ . " Mitxeleta baltza, mariposa negra, que para los supersticiosos era de mal agüero. Illunabarreko mitxeleta baltzak, bildur emoten zetsen " Etxba Eib. v. inguma, mitxirrika, pinpilinpauxa, tximeleta.
    Mitxeleta pintatuai segika. Otag EE 1881b, 89. Lorarik lora egan dabiltzaz poz pozik, / mitxileta arroak. AB AmaE 308. Bekan-uleak dira ostarkuak / eta aren bien azpian / dagoz erreten zaldun gazteak / mitxeletak lez argian. Azc PB 122. Mitxeleta egalari polita. Ag G 141. Mintxerreta txuria, marigorri eta orrelako zomorro batzueri bizia kentzea gauza txartzat daukate askok. JMB LEItz 97. Larrosakaz olgetan mitxelet zurijak. Laux BBa 90 (122 mitxileta). Urtarril-zezeiletan mitxilikotea ikusi baiño otsoa ardi yaten ikusi gurago. (V-ger). A EY III 165. Orrela dabil, mitxeleta antzo, etengabe batetik bestera gure gogoa. Vill Jaink 142. Zagu-zarrak egalari, / gabaz dabizen mitxeletiak / dituez euren janari. BEnb NereA 77. Mitxeleta zuri biurtuko dan kapulua eioten [zetazko artxoa] . Onaind STeresa 94. Negua "agurea" [da], ez atsoa, mitxeleta udazkenean "atsotu" bazaigu ere. MEIG VI 181.
    v. tbn. A Txirrist 55. GMant Goi 88. Altuna 32. Ldi BB 112. Otx 58. Or Poem 523. Bilbao IpuiB 240.
    2. (SaraskHizt), pitxilote (V-ger ap. A), pitxoleta (V-ger ap. A). Margarita. "Chiribitas, mitxeletaak" SaraskHizt 20. v. bitxilore.
    3. Mitxilota zuriak argitu egiten dau, baltzak barriz ilundu (V-arr). "La araña blanca suele alegrar, en cambio la negra entristece." A EY I 426.
    4. mitxoleta (V-arr ap. A), pitxoleta (V-och ap. A), pitxileta. "Amapola (bot.)" A.
    Onek dirudi Euskerearen / Alaba berarizkua, / Pitxiletakaz dabena jazten / Txukun txukunik burua. AB AmaE 423.
    MITXELETA HORI. Diente de león. "Chicoria, mitxeleta oria" SaraskHizt 20. v. TXIKORI-ORIKATXA.
    MITXELETAZKO (Adnom.).
    Mara mara zetorren zeru goibeletik bera [elurra], [...] mitxeletazko euri bigun ikusgarriaren itxuretan. Ag G 201.

    Egoitza

    • B
    • BIZKAIA
    • Plaza Barria, 15.
      48005 BILBO
    • +34 944 15 81 55
    • info@euskaltzaindia.eus

    Ikerketa Zentroa

    • V
    • LUIS VILLASANTE
    • Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
      20018 DONOSTIA
    • +34 943 42 80 50
    • donostiaordez@euskaltzaindia.eus

    Ordezkaritzak

    • A
    • ARABA
    • Gaztelako atea, 54
      01007 GASTEIZ
    • +34 945 23 36 48
    • gasteizordez@euskaltzaindia.eus
    • G
    • GIPUZKOA
    • Tolare baserria. Almortza bidea, 6
      20018 DONOSTIA
    • +34 943 42 80 50
    • donostiaordez@euskaltzaindia.eus
    • N
    • NAFARROA
    • Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
      31002 IRUÑEA
    • +34 948 22 34 71
    • nafarroaordez@euskaltzaindia.eus

    Elkartea

    • I
    • IPAR EUSKAL HERRIA
    • Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
      64100 BAIONA
    • +33 (0)559 25 64 26
    • +33 (0)559 59 45 59
    • baionaordez@euskaltzaindia.eus

    Euskaltzaindia

    Hizkuntza baliabideak

    Azkue Biblioteka eta argitalpenak

    Orokorrak

    • Euskaltzaindia - Real Academia de la Lengua Vasca - Académie de la Langue Basque
    • Plaza Barria, 15. 48005 BILBO
    • +34 944 158 155
    • info@euskaltzaindia.eus
    z-library z-lib project
    © 2015 Your Company. All Rights Reserved. Designed By JoomShaper