1.
(L, BN, S; SP, HtVocGr, VocBN, Gèze, Dv, H),
emenatu (BN-lab)
Ref.:
A;
EI 107;
Lrq;
SatrVocP
. Aumentar.v. berretu, gehitu. Tr. De uso general en la tradición septentrional. En DFrec hay 8 ejs., 7 de ellos septentrionales.
Eta emendatzenago zen Iaunean sinhesten zutenen konpainiá. LçAct 5, 14.
Dupina emendatuz gaixtotzen da. "L'augment d'eau gâte le potage"
.OPr 121.
Flakoak sentitzen baitu indarrak emendatzen zaizkola. SPImit IV 1, 10.
Esperanza dizut zure familiaren armak emendaturen dutuzela Franziako mariskal baten makilaz. TtOnsa 4.
Berretu izan zen populua eta hagitz emendatu Ejiptoan. HeAct 7, 17.
Emenda zazu ene baitan fedea. Mih 39.
Giristino doktrina, Aita Gaspar Astete Jesuitak erdaraz eskribitua, [...], emendaturik zenbait othoitz eta gauzez. CatLuz 1.
Bost edo seiez zorrak emendatü. Etch 184.
Ogien emendatzeko mirakulu handia. Jaur 134.
Buruko ilea hala handitu eta emendatu zitzaion, non estaltzen eta [...]. JnnSBi 138.
Jakintsunek orai artio zakitenaren emendatzen?JEBur 48.
Berrogoi ta hamar liberaz emendatu zioten urtheko paga. Ox 192.
Lurreko erhautsa bezala emendatuko dituk hire ondokoak. ZerbIxtS 23.
Jainkoak eman epea nik ez dezaket emenda. XaOdol 347.
sense-2
2.
(Lcc(-adu)). Enmendar(se).Cf. Urt IV 276: "Castigare, gaztigatu, erreprehenditu, korreitu, emendatu". Tr. En la tradición meridional es usado en textos religiosos, con mayor frecuencia en los de léxico poco cuidado. Al Norte se encuentra en autores labortanos, sólo hasta mediados del siglo XVII.
Zeren hek emendatu baitziraden Ionasen predikazionera. "Amendés"
.LçMt 12, 41.
Indazu fabore eta grazia emenda nadin. BerTrat 88v.
Emendatzeko promesa. EZMan II 74.
Zeure umea edo zerbitzaria korrijitu, emendatu eta zentzatu. Ax 278 (V 186).
Emendauko dituez euren bizitzak. Urqz 22.
Erresoluzinoe firmebat atera bere defekto edo faltarik prinzipalenak emendetako. Oe 144.
Emendátu len gaizki egina. LEProg 114.
v. tbn. Harb 440. VJ 16. Cap 62. SermAN 240. Arz 63. El 19. Iraz 51. Cb CatV 111. Mg CC 171. Añ CatAN 50. Añ LoraS 109. AA III 449. JJMg BasEsc 52. Astar II 122. CatLlo 68. CatB 64. CatAe 56. CatSal 57. CatUlz 40.
azpiadiera-2.1
Arrepentirse.Cf. emendamendu. Etzitezén emenda bere obretarik. "[Ils] ne se repentirent point de ses œuvres"
.LçApoc 16, 11 (TB urrikitu).
sense-3
3.
(V-gip, G-azp-to-goi; Lar, Lar in Aq 1325, Añ, H),
amendatu (V-gip)
Ref.:
A; Iz IzG,UrrAnz; EAEL 261; Elexp Berg (emendau, amendau). Apagar(se)."
Argixa emendau oera joan aurretik
"Elexp Berg. v. itzali..
Guztia zor zaio San Agustiñen argi guztiakiko oni. Ez dezazutela beldur, orregatik emendatu, bukatu, aituko dala neurrigabeko argi au. LarSAgust 9.
Batek aizez itzali ta emendatu zuen argia. MbIArg I 253.
azpiadiera-3.1
amendatu. "Amaitu. Dana sorgiña zan orduan. Personak zien, tontolapiko pilla bat. Da gero pistolia jarri zanian dana ziero amendau
"Elexp Berg. .
sense-4
4.
(G-to ap. A). Sosegar, calmar."Calmar una riña"A.
Emendatzekó jénioak. LEProg 126.
Besteren kolera autsiko du, emendatuko du, sosegatuko du. Gco II 54.
sense-5
5.(Vc ap. A; Añ (V)), emendiatu. "Saciar" Añ. "3.º satisfacer necesidades, remediar a faltas. Ordua emendatu (V-ger), llenar las necesidades del momento. [...] 5.º (V, msLond), saciar" A. Premiña ta mee-aldietan lagundu ta ez-unetan emendatu. AñEL2 140.
Soldautza-paperak, zapokeriz emendiauko deutsaz norbaitek; brigada bat artu bitarteko ta beronegaz itundu da. ErkiagBatB 161s.
Egunero bere alogera zintzo eroango ebana, gosea ibituteko, premiñak emendiauteko, amari laguntzeko. Ib. 27.
azpisarrera-1
EMENDATUXERIK.
Algo exagerado. Hura bezalako tirari güti zela ziroien: Bere leihotik, Maidalenako kürütxiala balaz igaraiten zian makila bat aldikal. Hori emendatüxerik izan daiteke. Hünki zütian makila behin edo behin. Const 36.