Tr. Propio de la tradición vizcaína. No se documenta hasta fines del s. XVIII (msOñ ); muy común en el s. XIX y en la 1.a mitad del s. XX. La forma más empleada es errime; hay irrime en J.J. Moguel, Astarloa, Otxolua y, junto a errime, en Añibarro y Zavala.
sense-1
1.
(V-ple-m-gip),
irrime (Añ(V), Izt),
erreme (V-gip)
Ref.:
A; Etxba Eib (erreme); Garate 2 . a Cont RIEV 1933, 96. (Adj.). Firme, recio, grande; esforzado; fuerte. "Fixo", "recio, firme" Añ. "Firme, irme, irrime, sendo" Izt. "Firme, robusto, fuerte" A. "Activo, trabajador (Elgoibar)" Garate Cont RIEV 1933, 96. "Acérrimo, apasionado. Goittar erremia iltzeko ordura arte, acérrimo Goittar hasta la hora de morir" Etxba Eib. "Arrateko abadia, pelotari erremia" Ib. s.v. abadia. "Erremiak aizkolketan ango errikuak, dados a manejar el hacha los de aquel pueblo" Ib. s.v. aizkolketan. Cf. Dgs-Lar 3: "Violencia, irrimia, burrukia". v. irme. Leen baizen askoz errimiagua geldiketan da. msOñ 235r.
Sorbaldan zauri bat egin errimea. ABAmaE 453.
Napartarren gidari errimeak. AgAL 13.
Erabagi sendo eta errimea. ItzAzald 89.
Jausialako euri errimek. EchtaJos 280.
Gibelak euki biar ixaten dozak errimiak bazterrera urteteko. KkAb I 17.
Euzko mutil bat, / errimia ta gastia. Enb 66.
Erasoaldi irrime bategaz. Otx 60.
Ikasle errime izango zan, geroago ta geiago jakiteko. ErkiagBatB 27.
Aldi danetan emon ditula [Euskalerriak] / itxas-gizon errimiak. BEnbNereA 101.
Dama aura erremia elixako sermoi eta errezuetara juaten. EtxbaIbilt 462.
Ibilli errimez doa santutasun bidean gora. OnaindSTeresa 48.
Prailliek eztira errimiak. Gerrika 113.
v. tbn. Akes Ipiñ 11.
azpiadiera-1.1
(V-oroz-arr-al-ger-m-gip ap. A), irrime (V ap. A)Hábil, diestro.
Ioan zan txartela artutera Praixko eritxon gizon bat, ez ausa errime errimea Dotriñan. Ezale 1897, 133b.
Parasma batzuk [...] sareak egiten guztiz errime ta ezertakoak. AEzale 1899, 6a.
Bakotxak izan gura eban errimiena [arrañak arrapatzen]. AgKr 142.
Ez eban ak Teolojirik ikasi, mistika arazoan orraitiño bera dogu maixuen maixu, Elizako Irakasle errime. OnaindSTeresa 15.
sense-2
2.
(V-ple-oroz-arr-ger-m-gip),
irrime (V; MgNom 65, Añ),
erreme (V-gip)
Ref.:
A;
EtxbaEib(erreme)
. (Adv.).Firme, firmemente."Fuertemente"Mg Nom, Añ."Reciamente"Añ.
"Con ardor, apasionadamente. Lana eiñ erreme, baserriko kontua, trabajar de firme"EtxbaEib.
Irazarririk ta irrime egon gaitezala fedean. AñMisE 168.
Joten dau irrime atia idigi deijuen. Astar II 140.
Lokarri zaillakaz / errime lotuten. ZavFabRIEV 1907, 538 (1909, 33 irrime
).
Eta ari zoli esetsi eta errime ekin bear deutsazu. AñEL2 83 (197 irrime
).
Nik sinistuten dot dagoala, neure begiakaz ikusiko baneu baño errimeago eta sendoago. ItzAzald 166.
Jaunak errime jokatu dau gure alde. KerPs 126, 3.
Iñoiz baiño errimeago esan bearko. OnaindSTeresa 76.
v. tbn. JJMg BasEsc 260 (irrime).
azpiadiera-2.1
Mucho."
Errime, muy, sobremanera"A.
Euren astuntasuna errime (mucho) aaztu eragiten dautse. ABeinB 42s.
Nikanor-en barrua errime nasaitu zan. ErkiagBatB 99.
Sakela errime zimeldu dala konturatu da. Ib. 110.
azpisarrera-1
ERRIMERIK ERRIMEEN.
Con todas sus fuerzas. Bere ameseko obekuntzea lortu dagijantzat errimerik-errimien alegindu gaitezan. (1917). ForuAB 91.