Tr. La forma eskernio la emplean los autores suletinos (aunque cf. eskarnio en Etchahun y Mirande, y, alternando con esker- , en Eguiateguy) y Xalbador, y eskarni , Mendiburu.
sense-1
1.
(SP, Urt IV 327, ArchVocGr, Dv, H),
eskarni,
eskernio. Escarnio, burla; injuria."Écharnement, moquerie"SP.
"La moquerie"ArchVocGr.
"Injure, insulte, mépris"Dv.
Tr. Documentado al Norte desde Leiçarraga; al Sur se encuentra en autores alto-navarros (incluido Mendiburu). Su uso es muy escaso en el s. XX.
Iainkoaren Semea berriz kruzifikatzen dutela [...] eta eskarniotara emaiten dutela. LçHe 6, 6 (TB eskarnio; He desohorean, Dv laidagarri erakhusten, Ol alkegarri egin, Ker iraingarri egin, IBk lotsagarri uztea, IBe isekatzen
).
Ez maradizionerik egotzi eta ez eskarniorik egin. Mat 116.
Tresna ederrak ere iauntzi eskarnioz soñari. EZMan II 44.
Eskarnioak zoratzen [nau]. Harb 237.
Ongi egiten duenak bilaunari, bere ongia du esteialtzen, eta eskarnio egiten kapareari. "Injure"
.OPr 367.
Zeren eskarnio handiz / Mina dugun pikoa. Hm 133.
Lizkarrak, inbidiak, eskarnioak. SPPhil 372.
Bertzeek berriz pairatu izan dituzte eskarnioak eta azoteak. HeHe 11, 36.
Egiñen diozkate anitz hista ta eskarni. MbIArg I 220.
Lehenik bazuten asko yasaiteko / Erhoaren eskarnio. Gy 196.
Jesusek gugatik egartzen ditu irainak eta eskarnioak. DvLEd 6.
Eskarnioz hari dire elkharri. HbEgia 127.
Ez dut posiblez zureganikan / eskerniorik merexi. Xa(
inMattin 100
).
sense-2
2.eskernio (S ap. Lrq; Gèze, H). Padecimiento, sufrimiento; penalidad, trabajo. "Gêne, affliction" Gèze. "Éreintement" Lrq. Tr. Propio de la tradición suletina.
Ene lürren gañeko hañbeste gisatako eskerniuak. Mst III 21, 3 (Ch gaitz, Ol negar).
Haren [astoaren] akhasatü nahiz izigarri eskarnio ükhan ziala. Egiat 272.
Heben ükhena gatik aphür bat eskarnio, / Han sendotüren dira zien zauriak oro. Etch 152.
Eskernioan eta phenetan ziraien güziak. IpHil 236.
Badikiagü laster eskarnioz eta gosez hiltzeko [...] libertatia. MdePr 51.
Agian eztü eskarniorik ükhenen hanko nahaspuilla itxusien gatik. Herr 27-2-1958, 4.
Gure othoitze-lan-eskernioetan ez dezagüla ahatz. Herr 7-9-1961, 4.
Hiri handitarat junik, / lan, sos, eta bizi aisak! / Esmeriatürik ere, / zapha ditian eskerniuak!CasveSGrazi 64.
azpiadiera-2.1
Daño, perjuicio. Nun aitari beitirade desohore ta die izenari eskernio. Egiat 276.
3.
(BN-ciz; H),
eskernio (S),
eskernia (BN-arb; VocS)
Ref.:
A(eskernio);
GteErd 164s
. Imitación, remedo."Grimace"VocS.
"Action d'imiter, de singer, contrefaire"H.
"Astucia para imitar y falsificar algo"A.
"¡Qué bien le imita! [...] haren eskarnioak egiten ditu (BN-ciz), eskerniak (BN-arb)"GteErd 164s.
Eskarnio edo ixtorio pollit batekin.LarreArtzainE 243.
azpiadiera-3.1
Gesto. Sino eta eskarnio horiek iduritu zitzadatzun eni [...] astokeria handi batzu. ElsbFram 174s.
azpisarrera-1
ESKARNIO-EGILE(BN-ciz ap. Gte Erd 164; Urt IV 328). Imitador.
azpisarrera-2
ESKARNIO EGIN.
Escarnecer. "Cavillatio, [...] eskarniatzea, eskarniaz egotea, eskarnio egitea [el ed. transcribe erróneamente eskarnio egotea]" Urt IV 327. Egiten zutela harzaz eskarnio eta burla. BerTrat 8v.
Hei egiten zaizte irriak eta eskarnioak. Ax 478 (V 309).
Eskárnio itenziotenéi. LEOng 109r.
Eskarnio egiten diote balakatzeko ele on zenbeit erran nahi lioketen guzieri. HUAurp 47.
azpisarrera-3
ESKARNIOTAN.
Imitando, remedando. Emankizunaren helburua da historio irringarrien ateratzea [...]. Galdatua zaie beren herriko historio baten kondatzea eta ondotik eskarniotan aritzea galdatzen zaie. Herr 1-2-1996, 1.
azpisarrerakoSense-3.1
(Tras gen.). Hasi zen Etxeberri-Basagaitz, nik ontsa ezagutzen eta maite nuen bere kusiaren eskarniotan. LarreArtzainE 282.