Euskaltzaindia. OEH. Orotariko Euskal Hiztegia
goiburua
sense-1
(
G-azp, S; Urt,
Arch VocGr,
Gèze,
H),
inzensu (
SP,
Ht VocGr,
Lar,
Añ,
Lcq 68
(inzensula),
H),
isentsu (
Dv),
isensu,
insensu,
enzensu,
inzenso (
Añ),
inzeso (
Lcc),
intzen(t)su,
i(n)zentsu,
intxentsu,
inxen(t)su (
Chaho),
inzienso
Ref.:
Lrq;
ZestErret
.
Incienso.
"Encensio"
Lcc.
"
Inzensu kopa, navette à encens"
SP.
"Abiga, lur, lurreko intsentsua
"
Urt I 24.
"Adolere thura, intsentsua errétzea
"
Ib.
214.
Tr. La forma mejor documentada parece ser
in(t)sen(t)su .
Urrhe, enzensu eta mirrha.
Lç Mt 2, 11 (He insensu, Ip intsentsü, Echn intsentsu, Leon isentsua, IBk intzentsu; Ol lurrin).
Airean gora bezala khe insensuarena.
EZ Man II 97 (Noel 122 isensu).
Insens' urh' eta mirrazko / emaitz' asko / eskeni deraukate.
O Po 62.
Mirrak du siñifikatzen / gizon dela gu bezala, / Jainko dela insensuak, / urreak errege dela.
Gç 79 (94 inzensu).
Zeiñaren urriña hobeago baitzaitzu insensu eta bertze usain on guziena baiño.
Ch III 52, 4.
Jeroboam intsentsu erre-arazten hari zen ordu berean.
Lg I 343.
[Oraziño gogozkoa] da Jangoikoaren aurrerako inziensorik estimakizunena.
Añ LoraS 68 (v. tbn. 66).
Imajiñaren aurrean belauniko eta inzensu erretzen.
AA III 412.
Oferendatzat emakozue / mirra edo izentsia.
Bordel 68.
Jaunaren Aingerua Zakariasi agertu zitzaioen isentsuko aldarearen eskuinean xutik.
Dv Lc 1, 11 (Leon isentsuko, BiblE intsentsu-aldare; Lç enzensamenduko, Ol lurrin-mai).
Zunbat lege egile eztira, ezpeitakie zer den Eliza, haboroziz huntzak zer den intxensia.
ArmUs 1906, 80.
Aguratxoen pipetako keiari, eztakit zegaitik, arrantzale zarrok, zerura eskiñitako eliz-lurrun edo intzentsua neritxon nik.
Ag Kr 225.
Heien argi goxo eta usain onak, isensuarenarekin batean, arraitzen daut barnea.
JE Bur 74.
Gu euskaltzainok intzentsu-usaina artzera yoanaz Euskaltzaindiko aulki onek emakume astitsuentzat itziko geukez.
A LEItz
131.
Zubi hunen buruan, zoin eder Itsasu, / dena osto ta lore, argi ta intsentsu.
Lf Murtuts 20 (ELit 130 insensu).
Emen bear neban / arratsalde ontan, / intzensu-gandua / lo dagon lekuan!
Gand Elorri 175.
Pankaia-ko suak, intzentsua, alegia, lurralde artatik ekartzen baitzuten.
Ibiñ Virgil 119.
Apezgai gazteenek aldareko berettergoa eginez, argiekin bai eta kurutze, liburu eta intsentsuekin.
Larre ArtzainE 199.
Intzentsua ta mirra, / urrea ere bai.
Insausti 152.
v. tbn. Gy 106. CatS 99. Ag Serm 559. Insensu: CatLav 371 (V 179). Ip Hil 93 (-sü). Insentsu: Lap 194 (V 86). Intxentsu: Mst III 52, 4. Intzentsu: Goñi 14. Inza Azalp 42 (119 inzentsu). Balad 196. Arti MaldanB 204. NEtx LBB 277. AZink 174. Zendoia 40. Inxensü: Bp I 144. UNLilia 21 (13 inxentsü). Inzensu: SP Imit III 52, 4. He Lc 1, 9. Ub 63. Mg PAb 89. JJMg BasEsc 230. Echag 103 (57 intzensu). Lard 362. EE 1882c, 586. Inzenso: Mb IArg I 159. CrIc 64. Inzentsu: CatLan 38 (-tsü). Inxensu: Tt Arima 19. Isentsu: MarIl 113. Jnn SBi 158. Zerb IxtS 83. Isensu: Mong 593.
azpiadiera-1.1
Beingoan Yaunaren Aingeru bat agertu zitzaion intzentsu-aldarearen eskuin-aldean.Ir YKBiz 2.
azpiadiera-1.2
(Con -zko, adnom.).
Egiten diote urrezko, inzensozko ta mirrhazko present andi eder zegokan gisako bat.
Mb IArg I 160.
azpisarrera-1
INTSENTSU-BELAR
(Alth Bot 6 A). "Cinéraire, insentsu belharra" Alth Bot 6. "(Cineraria), isentsu-belharra" Zerb GH 1933, 115.
Artzamendin urhats guziz ikus ditake itsentsu-belharra, brana zangar guzien ondoan.
Zerb GH
1933, 115.
azpisarrera-2
INTSENTSU-EGUNEKO.
"Intzentzu-egunekua, el vestido para los días más solemnes" Iz ArOñ.
azpisarrera-3
INTSENTSU EMAN,
INTSENTSUA EMAN.
Incensar.
Agurra egina zion Murtutsi, eta isentsuaren emaiterat ari zen.
Lf Murtuts 27.
azpisarrerakoSense-3.1
(Fig.).Lisonjear.
Behar dereigü intsents apür bat heben eman, diogülarik kasta hartarik zen Romulus Errumaren ondekidarra.
Egiat 275.
Horla direnean ikhusten gaizo bi / intsentsu ahurka emaiten elkharri [...].
Gy 295.
Arantzazu agerkarian lotsagarriro eman zionaten intsentsua Matxiñ orri, ta itsuski maxiatu zunaten euskalduna. Or QA 85.
azpisarrera-4
INTSENTSU-ONTZI
(G-azp ap. ZestErret;
-untzi T-L; inzensu-o. Lar, H (V, G); inzensontzi Añ; isentsuntzi Dv; inzensuntzi H). Incensario.
Jaiki zaite, inzensu-ontzian sua ipiñi eta jende ari zoazkio.
Lard 96.
Urhe garbienetik eginen dituzu azpilak eta gorgoilak, isentsuntziak eta xatak.
Dv Ex 25, 29.
Jaun erretora jin zitzaion aintzinera, insentsu-untzia eskuan.
Lf Murtuts 27.
Haren pintzetak eta isentsuntziak, urre garbizkoak.
Bibl Ex 25, 38 (Dv mukiaren hil-tokiak, Ker autsontziak, Ol mukontziak
).
azpisarrerakoSense-4.1
Intsentsu-ontziari eragitea ez da kritika.MIH 137.