1.
(V, G-azp-to-nav, AN-5vill-ulz-gip-araq, B, L, BN-lab-baig-arb, Sal; Lcc, Ht VocGr , H),
iztar (V, G, AN-larr-ulz; H),
istar (gral.; Lar, Añ, H),
ister (gral.; Volt 68, SP, Deen I 97, VP 37r, Lar, Añ, Gèze, Dv, H),
ixtar (G-bet, AN-larr-araq; VocB),
ixter (V-ger, G-bet, AN-5vill-ulz-gulina, BN-ad-lab-baig, S; Urt III 413, ArchVocGr, VocBN, Dv, H)
Ref.:
Bon-Ond 141; A (istar, ister, iztar, izter); Lrq (ixter); Iz ArOñ (ístar), To (iztar), Als , Ulz (istérra); Holmer ApuntV; EAEL 283. Muslo."Cuisse (sens disparu)"Lrq.
Leiçarraga (Decl ã 7v) da azpia como equivalente suletino de ixterra. Eta zuen bere beztidurán eta ixterrean skribuz izen haur. Lç Apoc 19, 16 (He, Echn, Dv ixter, TB, Ur (V y G) ister, Ol, Ker, IBe iztar, IBk izter; Ip azpi). Otsoaren ahotik ixtar bat ere on. "De la bouche du loup, il est bon de sauver même une cuisse". O Pr 391. Bronzezko izterra. Mb IArg I 97. Isterrak eta belaunak bear ditu biribillak. It Dial 93 (Ur e Ip ister, Dv ixter). Astoa emanik bere isterren artean. Gy 34. Nere iztar eta zankoetan. Zab Gabon 102. Kapoi-izterra. Bv AsL 136. Ixterrean barna sartu ziola bere ezpata. HU Zez 22. Oilasko ixterrak baino maizago artho eta gasna janez. Zerb Ipuinak 155. Burni diran iztarrak. Laux BBa 138. Ixter erditarainoko tunika bat aski zuketela. JE Ber 73. Iztar erdiraiño da elurra gaiñean. "Hasta medio muslo". Or Eus 146. Haren iztarrak, mardul eta fresko zirenak. Mde HaurB 18s. Galtza iztarreraño ekarri. Anab Poli 15. Prakak izterretan batuta. Osk Kurl 162 (67 ixter). Iztar lodi aetako galtzerdi-amarrak ikusi eutsazan. Erkiag BatB 77 (v. tbn. Arran 37). Ta lotsagarri gona motzekin / iztarrak erakustea. MMant 47. Izterretik balie edo metrallie sartu jakon azurrian. Gerrika 75. En DFrec hay 3 ejs. de izter y 9 de iztar. v. tbn. EZ Man I 75. Mong 590. Elzb PAd 83. Tx B 188. Ldi IL 49. TAg Uzt 92. Berron Kijote 218. Iztar: Bv AsL 137. Apaol 73. Iraola 66. Tx B I 112. Zait Sof 189. NEtx Antz 138. Bilbao IpuiB 77. Ugalde Iltz 53. And AUzta 66. Lab SuEm 208. Ataño TxanKan 253. Istar: Otx 160. Ister: Arti Ipuin 46. Ixter: Jnn SBi 87. Barb Sup 98. Etcham 66. FIr 190. 67. Larz Iru 58. Mattin 138. Ixtar: Anab Usauri 48. Ataño TxanKan 255.
azpiadiera-1.1
(V-m, G-nav, L-côte-sar, BN-arb-baig-lab),
iztar (V-gip, AN-larr-araq-ulz, BN-baig),
istar (V-gip),
ixter (V-gip),
ixtar (AN-araq)
Ref.:
EtxbaEib(istarra);
ElexpBerg(iztar);
AtBou 11;
EAEL 15
. Pierna. Besua edo iztarra galdu. fBIc I 80.
Ez naski ixterrez on direlakotz, gauza ezin ikusia, galtza luzeak ethorriz geroz. HbEgia 73s.
Atara neban dantzan / ezkerreko iztarra. AzcPB 340.
Azpantarrez izterrak estaldu. AgG 1 (162 ister, 184 iztar).
Izter bijak apurtu / badautsoz astuak. Enb 178.
Izterrak buluzirik bazabiltzan. Zub 21.
Iztar bat, ezkerrekoa, iragan eban kataliñeaz gain. ErkiagBatB 75.
v. tbn. Goñi 69. Iztar: Kk Ab I 21. JanEd II 85. Bilbao IpuiB 175. Salav 82. Etxba Ibilt 462. Istar: Astar II X. Otx 11s.
2.
(G, S),
iztar (G),
ister (G-nav, AN-5vill),
ixter (S; Foix)
Ref.:
A (ister, ixter, iztar, izter) Lrq (ixter). Gajo; diente (de ajo)."(Gousse) d'ail, baratxuri ixtera
"Foix.
Zaphatzen dira intzaur isterrak. IpDial 103.
Baratxuri ister bat zaphatüz. AlthBot 3.
sense-3
3."
Ister (AN-gip), piezas de madera entre las cuales se mete el mástil formando para ello un agujero llamado fogonadura"A.
Haritz bat ister gai. (1754). SenperEus 100.
Haritz bat dolaretako bi isterren gai. (1758). Ib. 114.
azpiadiera-3.1
"
Orga isterrak, deux pièces sur lesquelles s'appuie l'essieu d'une charrette"H.
azpisarrera-1
IZTER-ARAN(ixterahan S). "Petite prune vert jaunâtre" Lrq. "Prunes en grappes de trois" Lh.
azpisarrera-2
IZTER-ARTE(iztarrarte V-gip. ap. Elexp Berg;istar-arte A). Entrepierna. v. 1 iztarte. Azienden ixter-arteari gibeletik ongi begiratuz. DvLab 245.
Jabe zanak pasatzen zion eskua iztar artean. SorBar 84.
Iztarrarteko zauria. ErkiagBatB 99.
azpisarrera-3
IZTER-BAKAR.
"Istar-bakarra, manco de una pierna. Bizkai aldetik agertzen ziran istar-bakarrak ango meatzetan lagarik bizi erdixa" Etxba Eib.
azpisarrera-4
IZTER-BARRABIL.
"Ixtarbarrabil, en lechones gordos imitando ovarios [sic] y entre piernas" VocB.
azpisarrera-5
IZTER-BARREN.
Parte interior de los muslos. Iztar-barrena gorri [ardiak]. OrEus 247.
azpisarrera-6
IZTER-BURDIN.
"Ciussard, ixter-burdin" T-L.
azpisarrera-7
IZTER-EZTIKA.
a) "Istar-eztika (V-ple), llevar a un niño a horcajadas" A. b) (istar- V-ple ap. A). (Montar) a la mujeriega.
azpisarrera-8
IZTER-HEZUR(ixter- T-L; izta-ezur L ap. Lh). Fémur. Apurtuta iztar-azurra. AzcPB 194.
Iztar-azur atala kendu. KkAb I 20.
Horra ixter-hezurra. JEMed 21.
Sortu zitzaion belaun batean gaitza, ixtar ezurrean gora joan zitzaiona. JAIrazBizia 72.
azpisarrera-9
IZTER-LARRU.
"Cuissière, ixter-larru" T-L.
azpisarrera-10
IZTER-LEHENGUSU.
(ister- G-azp; istar- V-arr, G). a) "(V-arr, G), pariente lejano" A. "Ister-lengusu, pariente lejano" (G-azp; comunicación de I. Gurrutxaga, 1931) ABibl. v. IZTER-SENIDE. Aitor-en iztar-lengusuak. Lab EEguna 64. Eta anaia ez bada ixtar-lengusua. EG 1957 (7-8), 104. Askazi kontuan esan daiteke ez dugula artean [euskararen] izter-lehengusu ezagunik ere aurkitu. MEIG VI 126.
(iztar- G-azp, AN-gip ap. Gte Erd 211; ixter- G-bet). Primo tercero. v. herengusu. b) "Primo hermano, primo carnal. Bixen aittak anaiak ziranetik eurak istar-lengusuak" Etxba Eib.
IZTER-MASAILA.
Muslo. Naiz zauritua izan [...], bere oñez biurtu zan [...]. Etzuan gauza aundirik; iztar-masallekoa baizik. Alkain 124.
azpisarrera-13
IZTER-MIN.
(ister- V-m-gip). a) "Enfermedad de terneros" A. "Istermiña,lipua, carbunco sintomático" Iz ArOñ. b) "Iztarmin (V-m), gangrena" A.
azpisarrera-14
IZTER-MOTZ.
"Cul-de-jatte, ixter-motz" T-L.
azpisarrera-15
IZTER-MUGAZ.
En este momento (?). Beaztopo zatzakit iztar-mugaz. ZaitSof 69.
Ez dagokidanetan iztar-mugaz diardudala badazagut. ZaitSof 27.
azpisarrera-16
IZTER-OKER(istar- Gc ap. A). Zambo.
azpisarrera-17
IZTER-ONDO(L-ain ap. A; SP; ixt- Dv). "Le gros de la jambe" SP. "Partie de la cuisse près du tronc, aine" Dv. v. iztondo. Azpikoak goikoari bi oñak iztar ondoetan ezarri. AnabUsauri 76.
Lanak zituzten zenbaitek jarraikitzen, zangoetan pintzak jauziak edo ixter ondoak sutan ere gizenkorrek.LarreArtzainE 124.
azpisarrera-18
IZTERREKO(Primo, etc.) segundo. "Gure etxian lengusu bigarrenantzako ixtarlengusuba eo ixtarrekua esate diu, biyak igualak dittuk gutzako" (G-bet).
azpisarrera-19
IZTER-SAGU.
"Ixter-sagu (L-côte), testículos" A.
azpisarrera-20
IZTER-SENIDE(istar- V-arr ap. A). Pariente lejano. v. IZTER-LEHENGUSU.
IZTER-ZORRI(ixterzorri BN-lab ap. A; ixtezorri AN-ulz ap. Iz Ulz; izti-zorri B ap. Izeta BHizt; ixtizorri H (L)). "Adenitis, inflamación de las glándulas" A. "Atra zaió ixtexorríe, el bulto duro que sale en el sobaco, bajo el vientre, etc." Iz Ulz (s.v. atra). "Golondrino que sale en la ingle" Izeta BHizt. (¿Relacionado con izorri?).
azpisarrera-27
IZTER-ZORRO(ister- Lar, H; ixter- H). "Quixote, armadura del muslo" Lar.
azpisarrera-28
IZTER-ZULOKA(istar- V-ger ap. A). A horcajadas. v. istapeka.