1.(En casos locales de decl. sing.).Bajo el seno, protección, amparo."
Magalpean (Vc), bajo la protección"A.
Tr. Documentado en autores vizcaínos y guipuzcoanos, a partir de finales del s. XIX. En DFrec hay 3 ejs.
[Alaba] magalpean ebala / amak estalduten. AzcPB 80 (v. tbn. 35).
Ama laztan orrek, zeure magalpean artu ta jagon gaizuz. EguzkLEItz 128.
Mendiko Neskutz ori, zeure magalpera / Negar gustijak duaz, oñaze gustijak. "A tu amparo vuelan todos los llantos"
.LauxBBa 22.
--Berak [amak] sortua zera, berea zera. --Ez bere magalpean beti egoteko. ABarGoi 54.
[Eleizea] olako langille-batzak bere magalpean artzeko prest dago. EguzkGizAuz 81 (v. tbn. 156).
Nere Iainkoaren magalpean, betiko goresgarri ta areago dan, gurasoen Iainkoaren babesean!OrAitork 55.
Eztuk biharko eguna urratuko, hi nirekin, bion amen magalpean, olgatzen haritu gabe. ArtiIpuin 27.
azpiadiera-1.1
(Ref. a la falda de una montaña). Aizurdi-mendi-sorbalda-ganean, [...] aldauri bat dago, oillo loka batek txitak euki daroazan antzera, lau etxe beren magalpean daukazana. ABGuzur 107.
Auzotegi au Gorbeie-mendien Bizkai-aldera eta mendi orren magalpean dago. AkesIpiñ 7.
sense-2
2.(Como sust. pleno).Interior. Izadia oro illuntasunaren magalpe sakonean lo datza. EtxdeJJ 43.
sense-3
3.Protección. Uri gogorra dogu, magalpetzat arresiak eta aurresiak dituala. KerIs 26, 1 (BiblE babesgarri
).
azpisarrera-1
MAGALPEKO.
"(R), benjamín, el más amado de una familia" A. Magalpeko ikaslearen ekinaldi arroak on aundia egin zion Parmenidek irakatsiari. ZaitPlat 42.
azpisarrerakoSense-1.1
"
Magalpeko, protegido"AMorf 50.
[Erregek] pozez beteago ta sinistu ezinago aurkitzen ebazan bere magalpekoak. "A sus protegidos"
.AEY II 173.
Eguraldiaren gardentasuna, egoaizearen magalpeko agertu oi zaigun geienetan bezelaxe, ikusgarria zen. EtxdeJJ 103.