Tr. Documentado desde Leiçarraga tanto al Norte como al Sur. Magina es la única forma empleada al Norte (tal vez magin en Haraneder). Al Sur, encontramos magina en CatAnz; hay ejs. claros de magi en Cardaberaz, Mendiburu (IArg I 117) y Lizarraga de Elcano, y de magia en Orixe; hay det. magia en F. Elizalde (glosado con baina ), Uriarte, Otxolua y en un ej. recogido en DRA; hay además baina en el antes citado Elizalde, en Astarloa y en Hualde. En DFrec hay 3 ejs. de magina .
etimologikoa
Etim. De lat. vagina .
sense-1
1.
(SP, Urt II 331 (-iña), HtVocGr 312 (-iña), Lar, Añ, ArchVocGr, Dv, H, A),
magia (det., Lar, Añ, H (V, G)),
magi,
maina (H(L)),
makina (-kh- H(L, BN)),
bagina (-iñ- Mic 9v),
baina (H(V, G)). Vaina, funda de arma (sobre todo de espada)."Vaina, bagiñea
"Mic 9v.
"
Espata magina, fourreau d'épée. Maginan sartzea, engainer"SP.
"Girándula de cohetes, sugoiaren zorroa, zistunpen magia
"Lar.
"Envainar, magiratu, magian sartu
"Ib."Desenvainar, desmagiatu, magiatik atera
"Ib."
Mainako kanibeta (L), couteau que l'on tient dans une gaine"H.
Ezarrak eure ezpatá maginán. LçIo 18, 11 (He magiñean, Dv maginan, LE, Ur magian; TB orradura, EvS foradüra, Ol, Or, Ker, IBk, BiblE zorro, Leon tegi).
[Ezpata] zokhoan datzana, herdoiltzen da, maginarekin iosten bezala da. Ax 540 (V 347).
Ezpata baitzian bere saihetsian, idokirik eta buluzirik bere magiñatik. TtOnsa 81.
Ezpatea esku batean arzeen dau, eta maginea bestean. CatAnz 5.
Jainkoa bere espata magitik aterarik, ya niri golpea emateko. CbEg II 88.
Ezpata dela arima, magia edo baina gorputza. El 40.
Sar magían armaorí. LEKop 89 (Ong 53v magirá).
Gizon batek dauka ezpatia leka edo bainan sarturik. Astar I 68.
Buelta zazu zore ezpata bainara. HualMt 26, 52 (Samper ontziala, Ur, Echn, Dv bere tokira).
Neure aiztua bere magijagaz ta gustijagaz. Otx 97.
Eder espata magiarekin / magia prontalarekin, / etxeko andria etorri zaigu / eskuan limosnarekin. (Canc. pop. de cuestación). DRA.
v. tbn. Lg II 256. Dv LEd 161. Arti Tobera 266.
azpiadiera-1.1
Atera zituten igitaiak piku-magiatik eta aizean eragin zieten."Tous dégaînèrent les faucilles."OrMi 88.
sense-2
2.
(H),
baina (V-ple, G-azp, AN-gip; H)
Ref.:
EAEL 77
. "2. gousse, cosse, enveloppe, balle de grains. Bere maginatik atheratzea dohanean bihia, onthua da, [...]; 3. il se dit de toute tunique ou membrane qui enveloppe certaines parties ou certains appareils du corps"H.
v. leka, magitxa.
azpiadiera-2.1
Vaina, judía verde."
Bainak egin (G-goi)"GteErd 99.
--Nun dago ba? --Erbestera joan da, baiña... --Baiñak udan. ErkiagBatB 63.
sense-3
3."(S), mujer desenvuelta, descarada"A.
v. magitxa (2).