Tr. Documentado sobre todo en textos guipuzcoanos. Se encuentra tbn. en algunos autores vizcaínos de los ss. XIX y XX, y al Norte en CartEsp, Goyhetche, Mattin (oindik ) y Xalbador, así como, en la forma oraitik, y con el sdo. de 'desde ahora', Goyhetche y Lafitte. Además del general oraindik hay orandik en Arrese Beitia (AmaE 398), Zaitegi (Plat 102) y Ibiñagabeitia (Virgil 35); oraindi en Arana (SIgn II), Orixe (Eus 247), S. Mitxelena (Aranz 92) y Anduaga (AUzta 122), y oindik en Mattin, F. Etxebarria (136) y Ayesta (96). En DFrec hay 658 ejs. (4 septentrionales) de oraindik, 2 de oraindikan y 1 de ondik.
sense-1
1.
(V, G, AN-larr-5vill-araq-ulz-arce-olza, L-sar; orainyik AN-ulz; VP 74r, Lar, Aq 75 (AN), 1282 y 928, Añ (G, AN), H (V, G)),
oraindi (AN-larr; oan- AN-larr-ulz),
oraindikan (AN-gip; oan-AN-araq; Lar, Añ(G, AN), H(V, G)),
orandik (VP 51v, 62v),
oindik (V-ger-ple-arrig-m-gip, G-azp-goi; oinddik V-och),
oindikan (AN-gip-5vill),
oindi (G-goi),
oondik (G-to),
ondikRef.:
A; EI 152s; Echaide Nav 378-379; Gte Erd 265, 271. Todavía."Aún, todavía"Lar y Añ "En Beterri son conocidos en Fuenterrabía por ikusirikanen, oraindikanen y así otros, por oraindik, ikusirik" Lar Cor 301."
Oraindik kutsukoak gera (G-to), todavía somos parientes lejanos"A.
"
Amabi laurden gutxi oindikan txoil ez dira (AN-gip-5vill)"GteErd 265.
"
Oraindik libro da (BN-lab), oraindik bizirik dago (AN-gip, BN-arb)"Ib.271. v. orainik, oraindino. Ora[i]ndik ezin gastiga nitzakoie zure señoriari zer kantitate merkaduria denz.
CartEsp
466.
Ez dituzu oraindik berrogei ta amar urte. MbIArg I 260.
Urte bete orañdik ezta lanze ikaragarri au nere begiz ikusi nuela. CbEg II 165.
Nik, adiskidea, / oraindika ez dakit / zer dan nekatzea. ItFab 35.
Han naiz? --Ez oraiñon. --Orai? --Orai ere ez oraindik. Gy 7.
Oraindik bederatziak dira. Lard 482.
Zuen aita zarra, oraindik bizi dezute?Ib. 57.
Oi ta bost urte oraindik eta / predikadore zuzena. PE 16.
Gu oraindikan aprendiz gaude. Ud 65.
Oraindik arratsaldeko irurak dituk geienaz. ZabGabon 27.
Oraindikan gaztea aiz. Apaol 76.
Oraindik peseta bat artzeko nago, nai badit eman.Iraola 27.
Ene! Txalopak etorri dira, ta aparia egiteko oraindik.AgKr 106.
Oiek guziyak pasata ezta / oraiñdik eskarmentatu. JanEd II 85.
Ogei eta bi urtetarako / nitzan ezkondu nayian, / irurogei ta bederatzitan / oraindik nago gayian. TxB 88.
Zarra oraindik zutik daguala / aldatu dute bestia. TxB I 50.
Oraindik eztot il-gura. LauxBBa 32.
Oraindik aldi labur bat eta munduak ez nau geiago ikusiko. IrYKBiz 450.
Oraindi itxaropena ez da guziz galdu. OrEus 247 (QA 101 tbn. oraindi y 198 oraindik).
Oraindik ez da naikoa. Munita 42.
Piarres, biziarekin borrokan asteko dago ta oraindik eztaki munduko maltzurkeri ta azpikeriaren berri.EtxdeJJ 23.
Zuek leze-aroan bizi zarete oraindik, dirudienez. MdePr 135.
Ondo gogoan det oraindik. NEtxAntz 14.
Zuk ain maitea zendun izkuntzak / oraindik badu arnasa. Basarri 48.
Beste / aldean nengoan, / oraindikan atzo. GandElorri 112.
Oraindik asko eztala. Vill(
inGandElorri 9
).
Oraindik beste bost kilometro paltako dira. AnabAprika 82.
Zer moduzko gizona zeran / eztet oindik ikasia. Mattin 150.
Errespetua bizi da oraindik baserrietan, baina ez kalean. MIH 150.
Nik, egia esan ez dut oraindik horrelako telegramarik hartu. MEIG VII 47.
v. tbn. (Para autores no guipuzcoanos): JJMg BasEsc 69. Ur MarIl 30. AB AmaE 417 (31 orañdik). Itz Azald 153. KIkV 95. Enb 180. Eguzk GizAuz 149. Vill in Bilbao IpuiB 6. Erkiag Arran 173. BEnb NereA 142. Alzola Atalak 107. Xa Odol 269. Etxabu Kontu 195. Onaind STeresa 111. Ayesta 31.
azpiadiera-1.1
(Ref. al pasado).v. ARTEAN (e). Tr. Documentado desde mediados del s. XVIII, es de uso gral. en los guipuzcoanos, y tbn. se encuentra desde principios del XIX en textos en otros dialectos.
Gaztea zen oraindik Fernandez ta ondasunduna. MbIArg II 333.
Ta oraindik bizi zala, ezkutatu zuan Jaunak gizonen artetik. AA III 334.
Oraindik aurkituten ziran sepultura, ta difuntubeen azurrezko erlikijareen batzuk.JJMgBasEsc 279.
Eta oraindik goarnitzalle zeuden soldaduai ere ifini izan zitzaizten eragotzpen batzuk.IztC 146.
Behar bada ema ezkonduek oraindik ez zakiten.Gy 102.
Oraindik sabelean zeudela.Lard 30.
Aurrak oraindik ezer ezagutzen ezpazuen ere.ArrGB 51.
Bazebillen oraiñdik eskean kaleetan barruna. AranSIgn 32.
Mendian zeuden oraindik ardiak eta moxalak. AgG 202.
Oea bero bero arrapatu zuten oraindik. OrSCruz 38.
Baña oraindik labea ez egoan ogia erretako gertu-ta, asmua aurrera eroatea gerorako itxi bear. EguzkGizAuz 68.
Egin zuana egiteko, azaldutakoa baño geiago ere ba-zuan oraindik, nunbait, kolkopeko osiñean. TAgUzt 105.
Oraindik emakume itxurazkoa ta gordiña zegon. EtxdeJJ 98.
Poliri ez zitzaion oraindik joan lengo amorrua.AnabPoli 29.
Ba-zituan oraindik [...] Jainkoari eder ez yakozan griña ta joera
bada-ezpadakoak. OnaindSTeresa 38.
Ez zuala oraindik ezkondu nai. BerronKijote 138.
Maitagarri beharrean zen oraindik Lizardi hasiberri hartan.MIH 175.
v. tbn. (Para textos no guipuzcoanos): Ur MarIl 46. AB AmaE 96. Itz Azald 37. Laux BB 100. Mde Pr 71. Vill in Bilbao IpuiB 7. Gand Elorri 132. Izeta DirG 49. Ondik: Gerrika 83.
azpiadiera-1.2
(En contextos exclamativos, ref. al futuro). Kaikukeri andijagorik entzungo dogu oraindik!Otx 164.
Txanponak artu dituzte, ta oraindik artu bear dituztenak!Munita 64.
Oraindik adituko ditugunak!NEtxLBB 89.
sense-2
2.(Con valor intensivo, con sintagma con suf. -ago
). Oraindik geiago esaten du Santu andi onek. AA III 392.
Oraindik ederrago birjinidadia ezkontzia baño. JJMgBasEsc 222.
Badira aberetxoak zigarra baño ere oraindik txikiagoak. ItDial 25.
Gorrijak dira oraindik andijaguak ta ezne geijago emoten dabe. UrDial 94s (It oraindik, Dv oraino, Ip orano
).
Jainkoak eskañtzen duen baño oraindik geiago ematen du. ArrGB 134.
Golo an ikustean, oraindik areagoa zan beren izua. Ib. 141s.
Berentzako oañdik obe izandu zana. AranSIgn 83 (109 oraiñdik).
Geiago oraindik neure Erria / gura zinduket goratu. ABAmaE 51.
Lau milla, amar milla, amabost milla? Oraindik geiago. Goñi 109.
Maite zaitudan baño oraindik geiago maite nai zinduzket. ArgiDL 36s.
Doniane-suetan dabilten zagia / baiño oraindi beltzago jartzen da txerria. OrEus 137.
Uriak ustu bear izan ditu Jaurlaritzak: oraindik geiago ustu erazi bearrean izango da noski.EAEg 11-5-1937, 1639.
Ejitoarrak gogorragoak dira oraindik. AnabAprika 91.
Kaltegarriago oraindik izango litzake aurrarentzat. VillJaink 155.
Etxeko izena oraindik geiago loitan ito dezazun?NEtxLBB 67.
Bermeokoa oraindik gitxiago zabaldu zala uste dot.EtxabuKontu 28.
Nik esango nuke oraindik fiñagoa dala Mugertza. Albeniz 241.
Nabarmenago oraindik: [...].MIH 254.
v. tbn. Izt C 77. Aran SIgn 107. Bv AsL 96. Urruz Urz 26. Ag AL 5. Iraola 22. Itz Azald 200. Inza Azalp 45. Eguzk GizAuz 151. Zait Sof 14. JAIraz Bizia 12. Mde HaurB 16. Osk Kurl 59. MAtx Gazt 105. Berron Kijote 32.
azpiadiera-2.1
(Con gehiago, areago, introduciendo un enunciado). Ezin bada aspertu neinde esaten: batuteko beti lagun onakin, ta geijago oraindik, iges egiteko lagun txaarretatik. JJMgBasEsc 169.
Oraindik geiago: [...].EguzkGizAuz 33.
Geiago oraindik. Diru-aldetik begiratuta, ze[r]ga edo kontribuzioak ordaintzeko bidea da zugaitza. Munita 112.
Areago oraindik: aren itzak eta erakutsiak osoki ta gozoki aditu zituen ezkero [...].ZaitPlat 100 (102 orandik).
Geiago oraindik: euskal iztegitxo bat ere badakar. VillJaink 21.
Geigo oraindik. Neskak alkarrekin dabiltzanean ere... aspertu egiten dira. MAtxGazt 70.
Geiago oraindik, askotan entzun izan diot gure erriko apaizari [...] arriskuaren zale dana bertan galdu oi dala. BerronKijote 216.
v. tbn. Bv AsL 217. EAg 31-1-1937, 944. Munita 115. Izeta DirG 79. MEIG I 255.
sense-3
3.
(Aq),
oraitik (Dv). Desde ahora."Desde ahora para entonces (AN)"Aq 928.
"Dès à présent"Dv(s.v. orai).
Patu eternal bat oraitik hirekiñ / egiñen diat ziñekiñ. Gy 246.
Atsegin dugu, eskualzain batzuek ager-araziko baitute [Oihenarten letra]. Oraitik erran dezakegu Oihenartek baztertu zituela koblakari frantsesen legeak. LfELit 122.
Bainan amentsak oraitik / Nork ni beira egitetik / Gure herriak, Elizak berdin, / segida bat merexi dik.LarreArtzainE 339.
sense-4
4.Hasta, incluso; además. Bertze batzuek oraindik, / dontzeilla zenbaiten gatik / dute osoki xoraturik, / erretzen bere kaskoa. Gy 20.
Goseak kilikaturik, / paradak tirriaturik, / belhar onak tentaturik, / eta behar bada oraiñdik / diabruak esku harturik. Ib. 160.
Badakhar gaztaiñ bat sutik, / bertze bat hunen ondotik, / hirurgarren bat oraiñdik. "
Puis deux et puis trois"
.Ib. 121.
Musu eman zion eta oraindik esan zion. ArrGB 88.
Moldakaitz, zabar ta ezjakintzat, ta are engaña-zaletzat oaindik [gu eukitzea]. AranSIgn 102.
Hona oraindik beste bat. MIH 84.
azpiadiera-4.1
Enrike VIII-garrena [...] beste bostekin ezkondu zan oraindik. InzaAzalp 96.
azpisarrera-1
ORAINDIKAKOAN.
Hasta ahora, por ahora. Iñoren otz dagoaneko oiñetako daldariak edo, bero dagoeneko, kopetako izerdiak, okiñaren labe gutxi oraindikakoan oztu du. IñarraEzale 1897, 346a.
Egunetik egunera jatekoak igotzen dijoazela, eta oraindikakoan obetutzeko itxurarik ez dagola.ForuAG 317.
--Bere alabari ez al dio uzten Ramuntxorekin ibiltzen? --Oraindikakoan, bai; baña gogo txarrez. AlzRam 29.
azpisarrera-2
ORAINDIK AURRERA (V-gip).
De ahora en adelante. "Oraindik aurrera ez naiz zure laguna" Etxba Eib. Oraiñdik aurrerakoan Jaunaren mesedez geiago ere ikusteko gaude. AranSIgn 114.
Eztot gura oindik aurrera oñik be igittu dagixun. Otx 54.
azpisarrera-3
ORAINDIK ERE.
azpisarrerakoSense-3.1
a)Todavía.
Gure Aita San Agustiñ izandu da eta oraindik ere bada, lenbiziko argi ura iru egunetan zan eta oraindikan ere dan bezelakoa. LarSAgust 11.
Orobat arkitzen dira orandik ere. Ub 113.
Gañera bi urliarekin izan det adiskidetasun andia, eta oraindik ere batarekikoak badirau. AA III 488.
Oraindik bere ez daukazu onduteko gogorik?UrMarIl 94.
Deabruak etzuen oraindik ere etsi. Lard 373.
Antxen negarrez egin zenitun oraindik ere / negarrez dauden bertsoak. JaukolBiozk 75.
Oraindik ere bada Frantziyan / diruba eta indarra. TxB I 103.
Oraindik ere soltera dago, / etzuen artu gizonik. TxB II 158.
Oraindik ere / bizi naizen artian / gogoan izango zaitut. Balad 145.
Orrela esan zan, eta oraindik ere, surmur ori ez da atertu. ZaitSof 77.
Amets arek eragin didan zaiñetako ikara etzait oraindik ere igaro. EtxdeJJ 19n.
Euria oraindik ere!TxillLet 30.
Itsasoa oraindik ere txar xamarra zegoan. AnabPoli 65.
Oraindik ere bizi dala uste det Alberto. Salav 15.
Ain maitea genduan eta oraindik ere ezin aztu. UztSas 159.
Oraindik ere arnas piska bat / badaukagu euskaldunak. UztEBT 82.
Karobi-zuloa zan edo da. Oraindik ere badira zuloak. BAyerbe 29.
Axularrek bere kideei esaten zienak badu oraindik ere indar eta mami. MIH 165.
v. tbn. Mb IArg I 389. Izt C 148. Aran SIgn 22. PE 56. Bil 52. Arr GB 127. Zab Gabon 65. Bv AsL 172. Goñi 14. Urruz Zer 95. EusJok 140. Ir YKBiz 531. Or Eus 45. Ldi IL 140. JMB ELG 70. ABar Goi 62. SMitx Aranz 197. Lek SClar 115. Mde HaurB 6. Basarri 95. And AUzta 63. Izeta DirG 71. Or in Gazt MusIx 10. Ibiñ Virgil 25. NEtx LBB 50. Berron Kijote 147. Ataño TxanKan 246. Orañdik ere: Cb Eg II 199. Oraindikan e: JanEd II 66. Oraindik bere: AB AmaE 454.
azpisarrerakoSense-3.2
b)(Con sintagma con suf. -ago
). Oraindik-ere geiago aditu nai badezu egia onen gañean. AA III 356.
Eta oraindik ere geiagokoa dana [...]. IztC 93s.
Zergatik guztiyak merezi dituzun eta geiago ere bai, eta milla bider geiago eta oraindikan ere geiago. Bil 158s.
Oso da txarra [...] gure aita onak gu ez ezagutzea; baiña oraindik ere askozaz da txarrago azkenengo zorigaitza. AgSerm 539.
Oraindik geiago. Ogei milla, ogeita amar milla, berrogei milla? Oraindik ere geiago, iya irurogei milla. Goñi 109.
[Izen ori] onetsia ta oraindik geiago dana ederretsia ta oraindik ere geiago dana donetsia [...] ta maitatua izatea nai degula. InzaAzalp 132.
azpisarrera-4
ORAINDIK ORAIN.
azpisarrerakoSense-4.1
a)(G-azp-goi-to; oaindik oain G-azp). Ref.: A; Gte Erd 241; ZestErret. "Recientemente" A. "Oraindik orain emen egon da (G-azp-goi), oraindik orain ezkondu da (G-azp)" Gte Erd 241. Cf. ORAINDINO ORAINTSU. Oraindik orain argitaratu duen itzkribu-lan adiragarrian. EE 1884a, 137.
Ango gauzen berri ederki dakien batek oraindik orain egin ditu iru galdeera auek. AEzale 1898, 44a.
Azpeitiyan e señale batzuk / oraindik orain bota ginduan. EusJok 102.
Santa Teodosi inguruko arzulo batean oraindik-orain agertu diran lur-ontziak. JMBELG 66.
Oraindik orain Mixio guzien zaindari izendatu digu Eliza Amak. MAtxGazt 102.
Oraindik orain, atzo, / beste ertzean nengoan. GandElorri 112.
Oraindik orain periodikuak ekarri zuten. EgutAr 21-11-1965 (ap. DRA
).
Oraindik-orain, Mujikaren [...] bertsoak entzuten nengoala. Insausti 23.
Oraindik orain, esaten zidan euskaldun ez den batek [...]. MIH 122.
Milango "Corriere della Sera"-n azaldu da, oraindik orain, Salvador de Madariagaren artikulu bat. Ib. 270.
Oraindik orain eman digu ahalegin horien berri Lafitte jaunak. MEIG II 33.
c)(Seguido de sintagma con valor temporal).Hace.
Oraindik-orain amar egun [...] i agertu intzan ene adiskiderik onena. EtxdeJJ 154.
Lizar-ithurriko belardi ertzean, oraindik-orain egun batzuk. Ib. 242.
azpisarrera-5
ORAINDIK ORAINAGO.
Hace poco. "
Oindikoño, orain dela gutxi, oraintsu, duela gutxi. Oindikoño ikusiet
"ZestErret.
Ekusten dezu, kristaua, nola oraindik orañago ezer-ere ez giñan?AA III 347.
Arrotz aiek obeto artzeko, oraindik orañago ere Lovainan ziraun upelategi batera neskatxa ardo-eske bialdu zuen. ArrBearg 452 (ap. DRA).
azpisarrera-6
ORAINDIK ORAINDAINO.
Hasta ahora. Gogoratuko zaizkitzu orañdik orañdaño izan dituzun erakeri ta dibersioak. EchveDev 482.
azpisarrera-7
ORAINDIK ORAINGO. Reciente.
Jakintza au oraindik oraingoa bait-da. JMBELG 10.
Oraindik-oraingoa da etxe-erdibitze au, bi anai ezkonduei bakoitzari bizitza bana ematearren egiña. SorarrainLili 16.
Ez diot antzematen zer ikuskizun duten oraindik oraingo aurkikunde miresgarri horiek hemen darabilgun hauziarekin. MIH 400.
azpisarrera-8
ORAINDIK ORAINTSU. Hace poco.
Oraindik oraintsu arte bera izan da Luistarren lendakaria Itziar-en. Basarri 29.
Oraindik ontzu dala Madrileko osagileek batzar bat antolatu eben. EgutAr 30-1-1973 (ap. DRA, s.v. ontzu
).