Tr. Documentado en autores vizcaínos desde RS y en guipuzcoanos desde finales del s. XIX. Al Norte aparece, con el sdo. de 'cicatriz', en Etcheberri de Ziburu. En DFrec hay 11 ejs. de orban.
sense-1
1.
(V; Lar, MgPAbVoc, Añ(V), ZamVoc),
norban (H)
Ref.:
A;
EtxbaEib
. Pinta, mota; mancha; lunar. "Mancha que deja alguna herida y equivale a cicatriz" Mg PAbVoc (cf. infra (2)). "Mancha", "peca", "pinta" Añ. "Intxaur-orban (V-arr-oroz), mancha que deja en los dedos el pericarpio de la nuez" A. "Fig., pecado. Gure orbanak zeñek garbittu?" Etxba Eib. v. orbain (2). Indak mika bat orban baga, diada neskea gaxpaga. RS 174.
Anima edertu ta zurituaz agertuko dira notarik ta orbanik txikienak. MgCC 28.
Garbitu egizuz, Jauna, nire arimeko orban ta loi atsituak. AñEL1 105.
Birjina Ama Marijak, / grazijan sorturik, / ez eban iñoz euki / orban, ez errurik. FrantzesB II 28.
Pekatubaren loi edo norban baga aurkituten dan arima. JJMgBasEsc 23.
Zelan borrau gurako diran pekatubeen norbanak. JJMgMayatz 68.
Izan bedi guztietan matrimonioa garbia eta eztai oea orbanik gabea . (He 13, 4). UrBOEg 1850 (Lç makula, Dv notharik, Ol kutsurik; v. tbn. Ur MarIl 82).
Jesusen Ama bera lez garbi / eta orban barik sortu zan. AzcPB 42.
Nola zeruetan ezin leitekean sartu orbanik txikiena duan arima. AgSerm 246.
Egindako bizitza okerraren aztarren ta orbanak kentzeko. KIkV 101.
Sortu ta jaio, bixi ta il / ziñen orban bagarik. Enb 108.
Dontzella galant ori, / orbanik gabia, / zeure izena dozu / Birjiña Maria. Balad 197.
Larru zurian odol-orban ugariak azaldu. AnabPoli 16.
Urre orail ta zidar zurizko / orban argiak zirean. GandElorri 181.
Astandu ezazu bildots iaio berrien larrua orban arrez iosi eztedin. IbiñVirgil 102.
Arpegian, ezker aldetik, iru orban, garija pitin lez. "
Tres lunares levantados como verrugas pequeñas"
.OnaindSTeresa 12.
v. tbn. Astar II 274. Bv AsL 206. AB AmaE 137. Itz Azald 170. Ayerb EEs 1915, 277. Kk Ab I 37. Eguzk LEItz 24. Zait Sof 61. Etxde AlosT 41. Mde HaurB 97. Erkiag Arran 147. Larrak EG 1959 (3-6), 185. Gazt MusIx 148. BEnb NereA 207.
azpiadiera-1.1
"Mancha, melladura. Vocablo muy usado en la armería"EtxbaEib.
sense-2
2.
(V ap. A
; Izt 24v, Dv(V), H). "Cicatrice"Dv.
v. orbain. Tomasek bezala eztut orbanik begietzten, / alabañan, neure Iainko, zu zaitut kofesatzen. EZMan II 80.
Kopetan artutakoarekin orbana geldituko omen zaion, baño, ez al dun uste non zauria aundia ez ba-dan, gizoneri askotan eder diela orban bat edo beste arpegian? AnabUsauri 88.
Ta natua bere metxean edatzeke badago zauriaren orbana da. OlLev 13, 23 (Ker orbana; Dv, Bibl orbaina, BiblE mantxa).