Tr. Documentado en Tartas, J. Etchepare, Xalbador y autores meridionales de los ss. XIX y XX. En DFrec hay 33 ejs. de oroimen y 2 de oroitmen, todos ellos meridionales.
sense-1
1.oritmen. Recuerdo.v. oroitzapen. Komunzki bere gogoan herioaren orhitmena, aipamena eta beldurra edukiten du. TtOnsa 154.
Haren oritmena zure gogotik eztadin iagoiti aparta. Ib. 158.
Oroimen atsegiñ aundikiya / zerubetatik jatxiya. Echag 107.
Arbola oien oroimen atsegiña gorde izan dute. AranSIgn 85.
Mendian eman zan mezaren oroimenak iraun zezan. ZabGabon 106.
Lenagoetan entzundako txalo soñuen oroimenak deitzen zion lagun artera. AgG 127.
Zorionean bizitu izan zan lau urtetatik oroimen bezala gelditzen zitzaiozkan iru alaba gazte. LhYol 9.
An legorreko Birjiña zuten, / Arantzazuko oroimena. SMitxAranz 91.
Egun eder baten oroimena gelditu zitzaien. EtxdeAlosT 58.
Alare gogoan dago lengoen oroimena. "Memoria praeteritorum"
.OrAitork 334.
Tamalgarria zan ba benetan / espetxeko oroimena. (In SMZirik 98
).
Moillako oroimenarekin eramaten dute burua askok. Zendoia 112.
azpiadiera-1.1
Recuerdo que deja una persona. Oroimen argidotar ori betikotutzera saiatu zan. AranSIgn 96.
Asaben oroimen laztana zearo gal eztedin. EguzkRIEV 1927, 436.
sense-2
2.+ oroitmen (H (+ -rh-)), oritmen (-rh- H), orroitmen. Memoria, facultad de recordar. Jaungoikoak eman dizue memoria edo oroimena beraz akordatzeko. Gco I 394.
Oraiñ gere begiak, edo dala oroimena, irugarren parte onetan guztian izkribatua dagonera atzeraturik. AranSIgn 107.
Nere libertade guztiya, nere oroimena, nere adimena. AranEE 1883b, 79.
Joanesen oroimenak iñoiz ez bezela gogoratzen zituan bere gaztetako urte alaiak. AgG 204.
Nere oroimenean josia dago. AlzRam 68.
Orhoitmeneko iduk dezakegunik ez du deus [sakristiak]. JEBer 64.
Atorkit, Onuzki, gaur oroimenera!LdiBB 80.
Badirudi oroimen antzeko zerbait daukatela gauzek ere. MdePr 326.
Zugana dijoakit [...] nere oroimena. TxillLet 47.
Oroimenean lotan zetzan [adiskide] aren arpegiaren irudia iratzarri oi danez. ZaitPlat 36.
Orhoimenak gogoaren begien aurrean ipiñten dizkigunean. OskKurl 81.
Zer erran orroitmenaz? Baitezpadako ote du pertsulariak?XaOdol 63.
Oroimenez nago motel. MMant 163.
Oroimena edo memorioa atxiki zuen azken memento artio. Etchebarne 144.
Gure oroimen ahul eta buru txarraren lagun etorri zaigu Auspoa. MEIG III 68.
v. tbn. Ayerb EEs 1916, 46. JBDei 1919, 268. KIkG 14. ArgiDL 48. EA OlBe 32. Or QA 160. Etxde AlosT 80. Anab Aprika 8. Gand Elorri 159. Vill Jaink 73. Onaind in Gazt MusIx 147. Ibiñ Virgil 59. Lasa Poem 97. Azurm HitzB 44. Berron Kijote 170. Zendoia 210.
sense-3
3.Recordatorio.v. oroigarri. Kendu zetsan atzaparreko erastuna oroimentzat. EtxbaIbilt 457.
azpisarrera-1
OROIMENDUN.
Dotado de memoria. Gizonaren zorigaitzik haundiena, oroimendun jaio izana da. PPerHarrip 30.
azpisarrera-2
OROIMENEAN.
a) (Precedido de gen.). En memoria de. Ezarri zioten [Birjiñari] izen au, Estremadurakoaren oroimenean. Zab Gabon 92. Malentxo dasaiote umeari Bidaurretako izebaren oroimenean. Ag G 367. b) Recordando. Egunez oroimenan, gabez amesetan. Enb 32.
azpisarrera-3
OROIMENERAKO(Precedido de gen.). En memoria (de). Mirari onen oroimenerako, aldare nagusiaren ezker-eskubi, ezarri zituan [...] marmol zurizko bi arri. ZabGabon 102s.
Elizan gordetzen zan [...], garaitze eder arren oroimenerako. InzaAzalp 15s.