Pertsona-izenak

- Laguntza

*: Hizki bat edo gehiago ordezkatzeko
(mendi*, aba*za, *mendi)

?: Hizki bakarra ordezkatzeko
(oihan?, e?titxu, ?adriano)

Urdin - Pertsona-izenak - EODA

Urdin

Sexua:
gizonezkoa 
Hipokoristikoa:
Ez 
Arautzea:
batzordearen argitalpena 

Erdi Aroko euskal deizioa, segur aski urdin 'grisantza', 'zurikara' adjektiboan oinarrriturik dagoena. Azkoitian (Gipuzkoa) 1484an ageri da eta Oñatin (Gipuzkoa) 1489an. Urdinso, Urdintxo eta Txurdin, Txurdintxo ere aurkitzen ditugu.

  • johan urdina - (1330 [1973, 1990]) DRPLV , III, 177. or. (Lizarrako jardunaldiak, OV, 7. liburukian argitaratu gabe)
    (...)
    Johan Urdina [Juan Carrasco Pérez, La población de Navarra en el siglo XIV, Pamplona 1973, p. 291 y ss.]
    (...)

    Zer:
    Non:
    Jatorria: DRPLV

  • ORDUNBELÇA - (1366 [1994]) IRI.PIENE , 242. or.
    (...)
    3.274. ORDUNBELÇA: Pero Ocho, dicho Ordunbelça, (1366, PN-XIV, F.Est., 590 orr.), Çurindoain-en (328. oharra) // Bada ORDUNA ere bigarren elementu moduan: Sancho Orduna, (1330, PN-XIV, F.Est., 286 orr.), Uillatuerta-n; Pero Orduna, (1330, PN-XIV, F.Est., 300 orr.), Artaxona-n; Lope Orduna, (1350, PN-XIV, L.Mon.Est., 368 orr.), Ariçala-n. // Luis Michelena-k dio (329. oharra): "Enequo Arçeiz Orduna (89, hacia 1200, Arazuri), Sancho Orduna (300, 1243 Olloqui), que quizá esté por vasc. aurdun, contrapuesto a Aurgutia en Irache, etc.". // Patronymikoa den ORDUNIZ gogoan hartuz gero, ordea, ORDUNpertsona-izena dugu: Pero Orduniz, (1366, PN-XIV, F.Est., 623 orr.), Funes-en. Izan-ere normalki Aur monothongaziorik gabe agertzen da Aurron hitzean. Ikus AURRON, AURRONO, eta, beste alde batetik, Aurgutia-ren kasuan guti elementua adjektivoa da, erdaraz 'menor', on ere den bezala, 'bueno'. Aurdun, ordea, 'que tiene hijo o hijos' da. // Edozein modutan ere ezin utz daiteke aipatu gabe, duen antzeko itxuragatik baino ez balitz ere, Ascoli-ko brontze Khristo jaio aurretiko 90 urtekoan agertzen den Ordvmeles Bvrdo F, zein *Ordun + beles formaren laburpena izaitea ere posible moduan hartzen datekeen, brontze bereko Adimels delakoa Adin + bels den bezala, beste alde batetik Beles Umarbeles F, eta Agirnes Bennabels F, direlakoak -beles eta -bels osorik dituztela agertzen baitira, aurrean -n-rik aurkitzen ez dutenez gero (330. oharra) . Baina bide hau, agian, denboran urrunegi kokaturik dukegu, eta ezin mugi gaitezke zalantzazko autu-mautuetan baizik. // Beste alde batetik badugu XII mendeko toponymo den Ordun ere: ipsa terra en alfoçe de Egunna in villa que vocitant Ordun, (l l 16, Santillana del Mar, dok. VII); facio cartula nominata en Vilordun, (1157, Santillana del Mar, dok. XV). // Bada URDUINA emakume-izena ere XIII menderako: ego Sancha filia de Urduina collacia, (1228, El gran Pr. Nav., dok. 208), agian < *Orduina batetik vokalen assimilazioz sorturikoa. // Eta horretara hypothesi moduan beste aukera batez balia gaitezke: Ordun < (F)ortun, ikus beherago, zerrenda honen azken aldean, ORTIZ > ORDIZ. // Ez da ahantzi behar, hala-ere, ORDONIO izena Erdi Aroan ugari agertzen dela: sennor Ordonio Ordoniz, (1061, CSM, dok. 167); Ordonio de Arrilucea, (1109, Leyre, f. 123), zein erromatarren garaian Hispania-tik eta Aquitania-tik kanpora agertzen diren Hordeonius, Hordionius, Hordonius formekin konparatu izan baitute J. M. Piel, G. Díez Melcón, eta M. Pidal eta Tovarr-ek, cfr. Wilhelm Schulze, Geschichte lateinicher Eigennamen, Berlin 1904, 306 orr. // 328. Oharra: Textuan "dicho erraiten denean agertzen den izengoitirik zerrendan normalki sartzen ez badut ere, hau sartu egin dut, cfr. Pero Periz, dicho Gatarro, (1366, PN-XIV, F.Est., 589 orr.), Yturgoyen-en; Miguel Yuaynes, dicho Aoyça, (1366, PN-XIV, F.Est., 589 orr.), Yturgoyen-en ; Miguel Yuaynes, dicho Urquiola, (1366, PN-XIV, F.Est., 587 orr.), Munarriz-en. 329. Oharra: "Notas lingüísticas a 'Colección diplomática de Irache"', FLV, no I (1969), 47 orr. // 330. Oharra: Ascoli-ko brontzeari beste izen batez Turma Saluitana deitzen zaio, eta agertzen diren pertsona-izenak Pyreneo inguruetakoak dira. // Texturako cfr. Manuel Gómez Moreno, Misceláneas, Madrid 1949, 248 orr. // Ikus baita-ere Luis Michelena, Fonética Histórica Vasca, 2a ed., San Sebastián 1977, "3.8, n. 20, 271 orr., eta "8,10, 358 orr. Michelena-k -n- + -b- > -m- egin dela beste kasu argi eta garbi batzutan ontzat hartzen badu ere, Adimels kasuan erraiterako, "Ordumeles < -beles"-en kasuan hurrengo hau dio: "m sería una variante de /b/ detrás de u". Baina akordurik ez omen dago aipatzen duen hititaren kasuan ere. [...] Zenbait izen XIV mendeko Nafarroan agertzen direnak (Hirugarren zerrenda)
    (...)

    Zer: pertsona izena
    Non:
    Jatorria: IRI.PIENE

  • urdingo d'ezponde - (1412-1413 [1993, 1995]) DRPLV , V, 16. or.
    (...)
    IB-22 Urdingo d'Ezponde a.1412-1413 CensBajaNavarra 100 [La parropie de Bucunaritz et SarasqueteJ, de Urdinco por sonorización de oclusiva sorda tras nasal, frente a: Urdin MichelenaApellidos 586 "(Azcoitia, 1484)", de urdin 'cano, gris, azul', véase también Urdinso en (+ -so), y Churdincho en (+ -txo)
    (...)

    Zer: Antroponimoa
    Non:
    Jatorria: DRPLV

  • URDIN - (1972) SATR.EI.72 , 20
    (...)
    URDIN. "I Cong. Est. Vasc." p. 699 [...] NOTA [40. or.]: Zuri y Zuria figuran indistintamente en los documentos y se refieren a personas de ambos sexos. Ahora que la advocación mariana Zuria empieza a tener más aceptación, creemos conveniente para la diferenciación de sexo establecer la siguietne norma: Zuri, Txuri y Txurio para designar varón. Y Zuria o Zuriñe para la mujer. // Lo mismo podríamos decir de Eder, Ederra; Urdin, Urdina, etcétera
    (...)

    Zer: Gizon izena
    Non: --
    Jatorria: SATR.EI.72

  • Urdin - (1972 [1974]) TXILL.EI , 182

    Zer: Gizon-izena
    Non: --
    Jatorria: TXILL.EI

  • URDIN, Urdintxo - (1977) SATR.EI.77 , 36
    (...)
    URDIN / "I Cong. Est. Vascos", p. 699. Urdintxo, CAGN. AGN. XV, 391, 463
    (...)

    Zer: Gizon izena
    Non: --
    Jatorria: SATR.EI.77

  • URDIN - (1983) SATR.EI.83 , 40
    (...)
    Urdintxo
    (...)

    Zer: Gizon-izena
    Non: --
    Jatorria: SATR.EI.83

  • urdin, urdina, txurdin(a) - (1992) DRPLV , IV, 198. or.
    (...)
    Txurdin / Txurdiña forman emaiten den toponymoa, bigarrena artikuluarekin, pertsona-izenetik heldu da zuzen-zuzenean, eta hura Urdin / Urdina formaren hypokoristikoa da, aurrean txistukari busti-palatal afrikaria duela, anka izen arruntetik txanka eta epel adjektivotik txepel sortzen diren erara sorturikoa [22. oin oharra: Ikus Johan Urdina (1330. PN-XN, F.Est., 291 orr.), Artaxona-n, Juan Carrasco Pérez, La población de Navarra en el siglo XIV, Pamplona 1973]. Izanere, 1423 urterako Churdincho yerno de Johango dokumentatzen da, cfr. PV, nº 160-161 (1980) [23. oin oharra: Juan Carlos Jiménez de Aberasturi Corta, "Aproximación a la historia de la comarca del Bidasoa", "Apéndice: Ordenanzas de la villa de Lesaca", PV, nº 160-161 (1980), 263-410 orr.],393 orr. Bilboko Begoña aldean bada Txurdinaga auzo famatua ere, onomastikoaren ondorik -aga berrekailu toponymikoa duela. Gerardo López de Guereñu-k Araba-rako "Urdinchosolo, 1703, heredades en Marquina, ...", etc., biltzen du, hau da, Urdintxo + solo, AEF, XXVIII (1979) [24. oin oharra: Gerardo López de Guereñu, "Toponimia alavesa", AEF, XVI (1956) numerotik hasirik. Oraintsu Toponimia alavesa, seguido de mortuorios o despoblados y pueblos alaveses, Bilbao 1989, autore beraren liburuan bildu dira gai toponymikook], 273 orr. Oñati-ko Araotz-en bada Txurdiñena baserria ere, egungo egunean hutsik dagoena, genitivozko forma duela izenak [25. oin oharra: Ikus Oñatiko Historia eta Arte Bilduma -Inventario Histórico-Artístico del Valle de Oñati, lan-talde batek egina, Vitoria 1982, 120 orr.]. Argi dago, beste alde batetik, urdin forma koloreari dagokion adjektivo modura ere agertzen dela toponymian, lanean emaiten diren lruñeko leku-izenetarik ikus daitekeenez: Aiçu(r)din, Aiz urdineta, Arriurdineta, beste alderdi batzutan ere biltzen baitira
    (...)

    Zer: Pertsona izena
    Non:
    Jatorria: DRPLV

  • churdin < urdin - (1995) DRPLV , V, 9. or.
    (...)
    IB-22 Churdincho yerno de Johango a.1423 JiménezAberasturiPV160-161 [25. oin oharra: Juan Carlos Jiménez Aberasturi Corta, "Aproximación a la historia de la comarca del Bidasoa", "Apéndice: Ordenanzas de la villa de Lesaca", PV 160-161 (1980), pp. 263-410] 393, frente a Churdin, forma hipocorística de Urdin, cfr. Urdin MichelenaApellidos [26. oin oharra: Luis Michelena, Apellidos vascos, San Sebastián 1973(3) [1953]] 586 "(Azcoitia, 1484)", de urdin 'cano, gris, azul', véase también Urdinso en (+ -so), y Urdingo en (+ -ka)
    (...)

    Zer: Antroponimoa
    Non:
    Jatorria: DRPLV

  • urdingo - (1995) DRPLV , V, 25. or.
    (...)
    IB-22 Churdincho yerno de Johango a.1423 JiménezAberasturiPV160-161 393, frente a: Urdin MichelenaApellídos 586 "(Azcoitia, 1484)", de urdin 'cano, gris, azul', véanse también Urdinso en (+ -so), Urdingo en (+ -ko), y Churdincho en (+ -txo), así como también los nombres de casa Churdin [a.1857] NclGuipúzcoa 31 [Régil], Churdinena [a.1857] NclGuipúzcoa 132 [Oñate] 'la de Churdin', Churdiñaga [a.1857] NclGuipúzcoa 91 [Berrobi], y Churdínaga barrio de Bilbao en Begoña, ambas con sufijo toponímico -aga
    (...)

    Zer: Antroponimoa
    Non:
    Jatorria: DRPLV

  • urdingo - (1995) DRPLV , V, 9. or.
    (...)
    IB-22 Churdincho yerno de Johango a.1423 JiménezAberasturiPV160-161 [25. oin oharra: Juan Carlos Jiménez Aberasturi Corta, "Aproximación a la historia de la comarca del Bidasoa", "Apéndice: Ordenanzas de la villa de Lesaca", PV 160-161 (1980), pp. 263-410] 393, frente a Churdin, forma hipocorística de Urdin, cfr. Urdin MichelenaApellidos [26. oin oharra: Luis Michelena, Apellidos vascos, San Sebastián 1973(3) [1953]] 586 "(Azcoitia, 1484)", de urdin 'cano, gris, azul', véase también Urdinso en (+ -so), y Urdingo en (+ -ka)
    (...)

    Zer: Antroponimoa
    Non:
    Jatorria: DRPLV

  • urdinco > urdingo - (1995) DRPLV , V, 16. or.
    (...)
    IB-22 Urdingo d'Ezponde a.1412-1413 CensBajaNavarra 100 [La parropie de Bucunaritz et Sarasquete], de Urdinco por sonorización de oclusiva sorda tras nasal, frente a: Urdin MichelenaApellidos 586 "(Azcoitia, 1484)", de urdin 'cano, gris, azul', véase también Urdinso en (+ -so), y Churdincho en (+ -txo)
    (...)

    Zer: Antroponimoa
    Non:
    Jatorria: DRPLV

  • urdingo - (1995) DRPLV , V, 20. or.
    (...)
    DOC. DIST. IB-22 Eluira Uelaz muijer de Pero Vrdinso a.1350 PoblNavarra 366, frente a: Urdin MichelenaApellidos 586 "(Azcoitia, 1484)", de urdin 'cano, gris, azul', véase también Urdingo en (+ -ko), y Churdincho en (+ -txo)
    (...)

    Zer: Antroponimoa
    Non:
    Jatorria: DRPLV

  • urdin (giz.) - (2001) GOR.SAL.EIZ , 162
    (...)
    Erdi Aroko euskal deizioa, segur aski urdin 'grisantza', 'zurikara' adjektiboan oinarrriturik dagoena. Azkoitian (Gipuzkoa) 1484an ageri da eta Oñatin (Gipuzkoa) 1489an. Urdinso, Urdintxo eta Txurdin, Txurdintxo ere aurkitzen ditugu. // Nombre vasco medieval inspirado seguramente en el adjetivo urdin que significa históricamente, e incluso en la actualidad en algunos lugares, 'gris' o 'cano', a pesar de que en euskera estándar se emplee por 'azul'. Se documenta en Azkoitia (Gipuzkoa) en 1484 y en Oñati (Gipuzkoa) en 1489. También tenemos Urdinso, Urdintxo y Txurdin, Txurdintxo.
    (...)

    Zer: Gizon-izena
    Non: --
    Jatorria: GOR.SAL.EIZ

Erdi Aroko euskal deizioa, segur aski urdin 'grisantza', 'zurikara' adjektiboan oinarrriturik dagoena. Azkoitian (Gipuzkoa) 1484an ageri da eta Oñatin (Gipuzkoa) 1489an. Urdinso, Urdintxo eta Txurdin, Txurdintxo ere aurkitzen ditugu.

Egoitza

  • B
  • BIZKAIA
  • Plaza Barria, 15.
    48005 BILBO
  • +34 944 15 81 55
  • info@euskaltzaindia.eus

Ikerketa Zentroa

  • V
  • LUIS VILLASANTE
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
    20018 DONOSTIA
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus

Ordezkaritzak

  • A
  • ARABA
  • Gaztelako atea, 54
    01007 GASTEIZ
  • +34 945 23 36 48
  • gasteizordez@euskaltzaindia.eus
  • G
  • GIPUZKOA
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6
    20018 DONOSTIA
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus
  • N
  • NAFARROA
  • Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
    31002 IRUÑEA
  • +34 948 22 34 71
  • nafarroaordez@euskaltzaindia.eus

Elkartea

  • I
  • IPAR EUSKAL HERRIA
  • Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
    64100 BAIONA
  • +33 (0)559 25 64 26
  • +33 (0)559 59 45 59
  • baionaordez@euskaltzaindia.eus
  • Euskaltzaindia - Real Academia de la Lengua Vasca - Académie de la Langue Basque
  • Plaza Barria, 15. 48005 BILBO
  • +34 944 158 155
  • info@euskaltzaindia.eus
z-library z-lib project
© 2015 Your Company. All Rights Reserved. Designed By JoomShaper