Pertsona-izenak
Dona - Pertsona-izenak - EODA
Dona
Erdi Aroan emakume izenei lagun egiten dien osagaia dugu hau, euskarazko Andreren baliokidea. Jatorria latineko domina-tik atera den domnan bilatu beharra dago. Dona hau bera da gure hagionimo (Andre Dona Maria, Dona Grazia) eta hagiotoponimo batzuetan (adibidez Nafarroako Donamaria herri izena) aurkitzen duguna.
-
dopna andre goto -
(1000-1100 [1881])
CIERB.IABAL1 , F.125 [LU.NOBDP, III, 159. or.]
(...)
Cart. de Leyre [...] fº 125, XIe siècle: "dopna Andre Goto"
(...)Zer: Andrea
Non: Leire
Jatorria: LU.NOBDP -
dona goto -
(1000-1100 [1881])
CIERB.IABAL1 , F.125 [LU.NOBDP, III, 159. or.]
(...)
Cart. de Leyre [...] fº 125, XIe siècle [...] et plus bas: "dona Goto"
(...)Zer: Andrea
Non: Leire
Jatorria: LU.NOBDP -
dona goto -
(1070 [1881])
CIERB.IABAL1 , F.248 [LU.NOBDP, III, 159. or.]
(...)
Cart. de Leyre [...] fº 248, acte de 1070: "cum conjuge mea dona Goto"
(...)Zer: Andrea
Non: Leire
Jatorria: LU.NOBDP -
donna ender goto -
(1070 [1881])
CIERB.IABAL1 , F.248 [LU.NOBDP, III, 159. or.]
(...)
Cart. de Leyre [...] fº 248, acte de 1070 [...] et plus bas: "regina donna Ender Goto in Lumberri"
(...)Zer: Andrea
Non: Leire [Irunberri]
Jatorria: LU.NOBDP -
done diu -
(1200-1250)
BID.LBTLG , 88. or. (Cens.Senc.)
(...)
En Done Diu... XII d.
(...)Zer: Zergaduna
Non: Baiona
Jatorria: BID.LBTLG -
pero semeniç de dona bela -
(1306 [1974, 1995])
DRPLV , V, 7. or.
(...)
IB-24 IB-22 Domno Belati (a.1052-1054] CDRioja 14, frente a la extendida forma masculina Bela, la cual alterna con Beila, ambas reducción de la visigótica Vigila, como ya señaló R. Menéndez Pidal, cfr. MzPidalOrígenes [22. oin oharra: Ramón Menéndez Pidal, Orígenes del español. Estado lingüístico de la Península Ibérica hasta el siglo Xl, sexta edición, Madrid 1968], §14 2-3. No hay que confundir este nombre con el femenino Bela que se registra en Navarra junto a Beylla, procedentes ambas formas de la latina Bella, la primera con reducción de -ll- geminada, normal entre hablantes vascos, y la segunda con palatalización, cfr. don Pero Semenjç de dona Bela a.1306 RegOlite [23. oin oharra: Ricardo Cierbide Martinena, Registro del Concejo de Olíte (1224-1537), (Notas y texto paleográfico), Pamplona 1974] 128, por una parte, y dona Beylla filla de don Martin de don Pero Bon a.1320 RegOlite 144, por otra
(...)Zer: Antroponimoak
Non:
Jatorria: DRPLV -
johan dona -
(1350)
CAR.PNAXIV , 340 B (B dok. [AGN Reg. Comptos, Caj. 31, nº 59], 21v A)
(...)
Johan Dona
(...)Zer: Zergaduna
Non: Lagoardia, Sancta Gracia
Jatorria: CAR.PNAXIV -
xemeno de dona -
(1366)
CAR.PNAXIV , 491 A (D.b dok. [AGN, sign. gb.], 51v A)
Zer: Zergadun kaparea
Non: Lerga
Jatorria: CAR.PNAXIV -
dona laborq -
(1366)
CAR.PNAXIV , 607 A (D.d dok. [AGN, sign. gb.], 149B)
(...)
ESTEILLA [...] Barrio Dona Laborq [...] Summa: VIII fuegos, ualen contando ut supra XX florines
(...)Zer: Auzoa
Non: Lizarra
Jatorria: CAR.PNAXIV -
andrea dona boneta -
(1366)
CAR.PNAXIV , 439 A (D.a dok. [AGN, sign. gb.], XXIr)
(...)
Item Andrea dona Boneta, IIII florin
(...)Zer: Zergaduna
Non: Tutera (Andre Maria)
Jatorria: CAR.PNAXIV -
domingo dona maria -
(1366)
CAR.PNAXIV , 618 A (D.d dok. [AGN, sign. gb.], 157A)
Zer: Zergaduna
Non: Larraga
Jatorria: CAR.PNAXIV -
donna ender goto, dopna andre goto, dona goto -
(1881)
LU.NOBDP , III, 158-159. or.
(...)
Parmi les substantifs basques qui entrent le plus fréquemment dans la composition des noms propres de nos cartulaires, nous citerons les suivants, très-facilement reconnaissables et fort peu altérés, en somme, par l'orthographe des scribes du moyen âge [...] ANDERE, ANDRE "dame" correspond exactement au latin domina, dompna, qui, dans ces textes, précède souvent les noms des femmes [...] "regina donna Ender Goto in Lumberri". Donna et Ender forment pléonasme, comme dans un autre acte [...] "dopna Andre Goto", et plus bas: "dona Goto"
(...)Zer: Andre izena
Non: --
Jatorria: LU.NOBDP -
Done -
(1910)
AR.DIE , 31
(...)
Gixonena: Dona. Emerena: Done. Gazteleratuta: Domno, a
(...)Zer: emakumezkoen izena
Non:
Jatorria: AR.DIE -
donna maier -
(1966-1973 [2005])
IÑ.SATR.PV , 236. or.
(...)
Antroponimoa
(...)Zer:
Non:
Jatorria: IÑ.SATR.PV -
DONA -
(1994)
IRI.PIENE , 208. or.
(...)
3.111. DONA: Ikus ANDERE. [...] Zenbait izen XIV mendeko Nafarroan agertzen direnak (Hirugarren zerrenda)
(...)Zer: pertsona izena
Non:
Jatorria: IRI.PIENE -
dona (em.) -
(2001)
GOR.SAL.EIZ , 215
(...)
Erdi Aroan emakume izenei lagun egiten dien osagaia dugu hau, euskarazko Andreren baliokidea. Jatorria latineko domina-tik atera den domna-n bilatu beharra dago. Dona hau bera da gure hagionimo (Andre Dona Maria, Dona Grazia) eta hagiotoponimo batzuetan (cf. Nafarroako Donamaria herri izena) aurkitzen duguna. // Aposición que acompañaba a ciertos nombres femeninos en la Edad Media, equivalente al eusquérico Andre ('señora'). El origen de Dona hay que buscarlo en domna procedente del latín domina 'señora'. Este mismo elemento apuesto es el que encontramos en ciertos hagiónimos (Andre Dona María 'la Señora Santa María', Dona Grazia 'Santa Engracia') y hagiotopónimos (Donamaria, nombre de una localidad de Navarra).
(...)Zer: Emakume-izena
Non: --
Jatorria: GOR.SAL.EIZ
Lege-oharra
Corpus onomastiko honetan, hirugarrenen lanen edukiak sartu dira, arloan ospea eta gaitasuna dutelako. Ondorio horretarako, behar diren baimenak eta lizentziak eskatu ditu Euskaltzaindiak, eta, horrenbestez, behar diren jabetza intelektualeko eskubideak eskuratu, oker edo hutsik ezean. Edukiren batek hirugarrenen eskubideak hausten dituela uste baduzu, eman iezaiozu berehala horren berri Euskaltzaindiari (honako helbide elektroniko honetara idatziz: info@euskaltzaindia.eus), beharrezko neurriak berehala har daitezen.
Egoitza
- B
- BIZKAIA
- Plaza Barria, 15.
48005 BILBO - +34 944 15 81 55
- info@euskaltzaindia.eus
Ikerketa Zentroa
- V
- LUIS VILLASANTE
- Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
20018 DONOSTIA - +34 943 42 80 50
- donostiaordez@euskaltzaindia.eus
Ordezkaritzak
- A
- ARABA
- Gaztelako atea, 54
01007 GASTEIZ - +34 945 23 36 48
- gasteizordez@euskaltzaindia.eus
- G
- GIPUZKOA
- Tolare baserria. Almortza bidea, 6
20018 DONOSTIA - +34 943 42 80 50
- donostiaordez@euskaltzaindia.eus
- N
- NAFARROA
- Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
31002 IRUÑEA - +34 948 22 34 71
- nafarroaordez@euskaltzaindia.eus
Elkartea
- I
- IPAR EUSKAL HERRIA
- Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
64100 BAIONA - +33 (0)559 25 64 26
- +33 (0)559 59 45 59
- baionaordez@euskaltzaindia.eus
