Pertsona-izenak

Urbasako aurkintza eta Andre Mariaren antzinako ermita. Irudia Argiñao (Nafarroa) herrira eraman zuten.

Andre Mariaren adbokazioa. Ikus Okerruri.

Visitación (de Nuestra Señora)ren baliokidea. Ikus Bisitazio.

Ilargia edo Ilazkia gaueko argizagi nagusia da. Euskal mitologian emea da: 'Ilargi amandre santua, Jainkook bedeinka; nere begi ederrak gatzik ez deiola; ikusten duen guzik hala esan deiola' (Zerain, G). Erromatarren garaian jainkotzat hartzen zen, Santakara (Nafarroa) herrian aurkitutako eskaintza harri batean ikus daitekeen bezala. Gorbeia inguruan Eguzkia eta Ilargia senar-emazteak direla esaten da. Aldaerak: Ilargiñe, Ilazki e Ilazkiñe.

XX. mendean -ne atzizkia erabiliz asmatutako Ilargi izenaren kidea. Ikus Ilargi.

Hilaria (es)

Zaraitzu (Nafarroa) aldeko hitz honek 'ilargia' adiera du. Honela esan ohi da: 'Ilazki amandrea zeruan zer berri?'. Zenbait tokitan Marigorri ezizena du. Ikus Ilargi.

XX. mendean Sabin Aranaren ildotik sortutako izen berria. Oinarria ilazki 'ilargia' da eta bukaera -ne atzizki femenino berria. Ikus Ilargi, Ilargiñe eta Ilazki.

Ildefonsa (es)

Jatorri bisigotikoa duen Hildifuns 'guduan arina' izenetik dator. San Ildefontso VII. mendean bizi izan zen Toledon. Andre Mariaren jarraitzaile sutsua izanik Ama Birjina bera agertu eta kapilauek erabiltzen zuten meza-jantzia eman omen zion.

Oñati (Gipuzkoa) herriko aspaldiko ermita dugu Sandaili, XIV-XV. mendeetako kantuetan agertzen baita, J. C. Guerraren Oñacinos y Gamboínos liburuan ikus daitekeen bezala. Badirudi izena Santa Julia-tik atera zela, nahiz gaur egun San Elias esaten zaion, bi deizioek euskaraz duten antzagatik. Kantu zahar batean hau ageri zaigu:

Sandailiak ateak ditu zirarrez,
nola zirarrez da hala zendalez.