(...)
Las oclusivas sonoras, empleando este término en el sentido limitado que más abajo se indica, se conservan por lo general, tanto en posición inicial como en interior de palabra: // Γέβαλα (Ptol.), actual Guevara, Guebara (Ál.). // Heredia (Ál.), doc. Deredia, Heredia < herediu, pl. heredia. Cf. también Δηούα (Ptol.), actual Deva, río y población en Guip. // Como es sabido, lo que llamamos oclusivas sonoras se realizan como oclusivas o espirantes, según la posición, con una distribución muy parecida a la del español de hoy. La pronunciación fricativa de la b está claramente descrita por Oihenart a mediados del siglo XVII. // No hay indicios que apoyen la presunción de que el vasco medieval distinguiera entre -b- oclusiva y -u- (-v-) fricativa como el cast. de aquella época. En los documentos se emplean casi indistintamente las dos letras (Zabal- y Zaval-, Ibar- e Ivar-, -barri y -varri, etc.), lo que parece probar que no había más que un fonema y que la realización corriente de este en posición intervocálica era una fricativa
(...)
Zer: Toponimoen osagaia Non: Euskal Herria Jatorria:
M.IFOV
zabala -
(1956)
OTX.NGRTV, Euskera, I (1956), 161. or.
(...)
Que *ABAL es hondonada requiere larga explicación. Puede tomarse como prototipo, p. e., ABALZISKETA, en Guipuzcoa, o la serie de hidrónimos extendidos por todo el país que nada tienen que ver con "ancho": // Zabal / Zabala / Zabalo y Sable, 1125. // Zabal’eta / Zabal’aga / Zabal'egi / Zabal’degi / Zabal'dika / Zabal’tza / Zabal'tzeta / Zabal'buru / Zabal'ibar / Zabal'bide -que no es como algunos han interpretado "zamal-bide", sino el camino que por Begoña conducía al barranco de Bilbao (o mejor -diria yo- el camino que va bordeando el barranco llamado hoy "El Bosque")
(...)
Zer: Hidronimo Non: Euskal Herria Jatorria:
OTX.NGRTV
(...)
Herriaren ondoko eremu laua da Zabala ([zabála]). La Cruz (cf. Gurutzealdea) eta Altico de la Guarda (Iguraimendikoa lehen)-raino hedatzen da. Agirietan behin baino gehiagotan artikulurik gabe azaltzen da.
(...)
(...)
la grafía -ll- [...] representaría en castellano una pronunciación palatal [...] como había de esperarse de una -L- forte vasca o de una -ll- geminada latina, las cuales no palatalizaban, sin embargo, entre hablantes vascos. Tal es el caso de la conocida forma Zaballa, correspondiente a la pronunciación vasca Zabala
(...)
Zer: Toponimoa, deitura Non: Euskal Herria Jatorria:
DRPLV
(...)
Ache [...] zeharkako deklinaziotik erakarria, hau da, Atxetik, Atxera, Atxeko direlakoetarik, Zabale, eta abar, formetan gertatzen den erara, Zabala nominativoko artikuluduna bazterturik gelditzen dela ahozko hizkuntzan
(...)
(...)
OBS.- Ver en el glosario ZABAL [ZABAL: Zabal como sustantivo significa llanura (como adjetivo 'ancho'). Es la palabra más frecuente para este concepto en toponimia mayor y apellidos: Zabaltza, Zabaltzeta, Zabaleta Zabalegi... etc, lo que demuestra la antiguedad de este uso. En la Barranca está muy vivo como apelativo, casi siempre bajo su forma diminutiva txabal. Otro diminutivo zabalko, o xabalko se emplea en los valles pirenaicos y designa 'rellano', aplicado en toponimia a pequeñas planicies]. Según Patxi Salaberri (EAEATB), es un término llano junto al pueblo, que se extiende hasta La Cruz y El Altico de la Guarda.
(...)
OV.11 - Eslaba aldeko euskararen azterketa toponimiaren bidez
Laburdura: OV.11
Egilea: SALABERRI ZARATIEGI, Patxi
Titulua: Eslaba aldeko euskararen azterketa toponimiaren bidez
Lan oharra:
Paratzailea:
Bilduma: Onomasticon Vasconiae 11
Aldizkaria:
Argitaletxea: Euskaltzaindia
Tokia: Bilbo
Data: 1994
Erreferentzia:
Oharrak: NTM bilduma egin zenean, artean argitaratu gabeko doktore tesia.
Mota: bibliografia
Erauzketa: guztizkoa
Alorra: hizkuntza azterketa
NA.TM - Nafarroako Toponimia eta Mapagintza
Laburdura: NA.TM
Egilea: JIMENO JURÍO, José María (zuz.)
Titulua: Nafarroako Toponimia eta Mapagintza
Lan oharra: 59 liburuki
Paratzailea:
Bilduma:
Aldizkaria:
Argitaletxea: Nafarroako Gobernua & Trabajos Catastrales S.A.
Tokia: Iruñea
Data: 1992-1999
Erreferentzia:
Oharrak: Nafarroa. Toponimia eta Mapagintza: gazt. Toponimia y Cartografía de Navarra.
Erreferentzia gisa liburuki zenbakia ematen da aditzera eta apurka-apurka, orrialdea ere gaineratuz joango da.
Lan honen iruzkin kritikoa argitaratu zen in FLV, 64 (1993).
Mota: bibliografia
Erauzketa: guztizkoa
Alorra: ofizialtzea
NAN.PR.OIB - Oibarko protokoloak
Laburdura: NAN.PR.OIB
Egilea:
Titulua: Oibarko protokoloak
Lan oharra:
Paratzailea:
Bilduma: Nafarroako Artxibategi Nagusia, Protokolo saila
Aldizkaria:
Argitaletxea:
Tokia: Iruñea
Data:
Erreferentzia:
Oharrak:
Mota: artxibategia
Erauzketa: partziala
Alorra: dokumentazioa
NAN.PR.KDA - Kasedako protokoloak
Laburdura: NAN.PR.KDA
Egilea:
Titulua: Kasedako protokoloak
Lan oharra:
Paratzailea:
Bilduma: Nafarroako Artxibategi Nagusia, Protokolo saila
Aldizkaria:
Argitaletxea:
Tokia: Iruñea
Data:
Erreferentzia:
Oharrak:
Mota: artxibategia
Erauzketa: partziala
Alorra: dokumentazioa
NAN.PR.BAR - Barasoaingo protokoloak
Laburdura: NAN.PR.BAR
Egilea:
Titulua: Barasoaingo protokoloak
Lan oharra:
Paratzailea:
Bilduma: Nafarroako Artxibategi Nagusia, Protokolo saila
Aldizkaria:
Argitaletxea:
Tokia: Iruñea
Data:
Erreferentzia:
Oharrak:
Mota: artxibategia
Erauzketa: partziala
Alorra: dokumentazioa
M.IFOV - Introducción fonética a la onomástica vasca
Laburdura: M.IFOV
Egilea: MITXELENA ELIZALT, Koldo
Titulua: Introducción fonética a la onomástica vasca
Lan oharra:
Paratzailea:
Bilduma:
Aldizkaria: 1905
Argitaletxea:
Tokia:
Data: 1956
Erreferentzia: XXIV (1956), 167-186 eta 331-362
Oharrak:
Mota: artikuluak
Erauzketa: guztizkoa
Alorra: hizkuntza azterketa
OTX.NGRTV - Nombres genéricos de río en la toponimia vasca
Laburdura: OTX.NGRTV
Egilea: GARRO BASTERRETXEA, Bernardo Maria "Otxolua"
Titulua: Nombres genéricos de río en la toponimia vasca
Oharrak: Alfonso Irigoien Etxebarria irakasleak zuzendurik, bost liburuki plazaratu ziren (I-1986, II-1987, III-1990, IV-1992 eta V-1995). Artikuluetako asko beste nonbaitetik hartuak dira. Halakoetan saiatu gara jatorrizko erreferentziak ematen, hala nola "Euskera" aldizkarikoak, Euskalarien nazioarteko jardunaldiak (Bilbao, 1981), eta abar.
Mota: aldizkariak
Erauzketa: guztizkoa
Alorra: hizkuntza azterketa
NA.TOF - Nafarroako Toponimia Ofiziala / Toponimia Oficial de Navarra
Laburdura: NA.TOF
Egilea: ZZ. AA.
Titulua: Nafarroako Toponimia Ofiziala / Toponimia Oficial de Navarra
Lan oharra:
Paratzailea:
Bilduma:
Aldizkaria:
Argitaletxea: Nafarroako Gobernua
Tokia: Iruñea
Data: 2019tik
Erreferentzia:
Oharrak: 2019. urtetik datutegi osoa deskargarako eskaintzen da: https://gobiernoabierto.navarra.es/eu/open-data/datos/toponimia-oficial-navarra
Mota: datu baseak
Erauzketa: guztizkoa
Alorra: dokumentazioa
Lege-oharra
Corpus onomastiko honetan, hirugarrenen lanen edukiak sartu dira, arloan ospea eta gaitasuna dutelako. Ondorio horretarako, behar diren baimenak eta lizentziak eskatu ditu Euskaltzaindiak, eta, horrenbestez, behar diren jabetza intelektualeko eskubideak eskuratu, oker edo hutsik ezean. Edukiren batek hirugarrenen eskubideak hausten dituela uste baduzu, eman iezaiozu berehala horren berri Euskaltzaindiari (honako helbide elektroniko honetara idatziz: info@euskaltzaindia.eus), beharrezko neurriak berehala har daitezen.