Leku-izenak

- Laguntza

*: Hizki bat edo gehiago ordezkatzeko
(mendi*, aba*za, *mendi)

?: Hizki bakarra ordezkatzeko
(oihan?, e?titxu, ?adriano)

Abaigar - Lekuak - EODA

Abaigar (Udalerria)

Entitatea:
Antolakuntza/Udalerria
Herritarra:
abaigartar 
Arautzea:
Euskaltzaindiaren araua 
Non: Egaibar
  • sancium abbatem de auaigar - (1206 [1965, 1969]) LACMAR.CDI1 , 239 [M.NLCDI, FLV 1, § 13, 17. or.]
    (...)
    Hay, claro es, denominaciones de oficio o condición social (cf. G. Plumazero 240, 1206, etc.), tales como Garsia Artzaia 'el pastor' (256, 1211), frecuente en docs. navarros (68 [Cf., por ej., Sancii Arcaya como Sanduru ( (...)

    Zer: Antroponimoa ("collazo")
    Non: Nafarroa
    Jatorria: M.NLCDI

  • auaigar, auaygar, avaigar, avaygar, avaygarr - (1206-...) LACMAR.CDI1 , N.239...
    (...)
    Mención más antigua registrada
    (...)

    Zer:
    Non:
    Jatorria: EUS.NHI

  • p. de auaigar - (1211 [1965, 1969]) LACMAR.CDI1 , 256 [M.NLCDI, FLV 1, § 14, 17. or.]
    (...)
    hay P. de Auaigar 256, 1211, en Etayo
    (...)

    Zer: Antroponimoa
    Non: Etaiu
    Jatorria: M.NLCDI

  • miguel d'auaygarr - (1350) CAR.PNAXIV , 332 A (B dok. [AGN Reg. Comptos, Caj. 31, nº 59], 15v B)
    (...)
    Miguel d'Auaygarr
    (...)

    Zer: Zergaduna
    Non: Los Arquos, el Mercado
    Jatorria: CAR.PNAXIV

  • auaygar - (1350) CAR.PNAXIV , 361 A (B dok. [AGN Reg. Comptos, Caj. 31, nº 59], 33v A)

    Zer: Herria
    Non: Val d'Ega
    Jatorria: CAR.PNAXIV

  • auaygarr - (1366) CAR.PNAXIV , 602 B (D.d dok. [AGN, sign. gb.], 146vC)
    (...)
    AUAYGARR [65. Tachado: Val de Ega] Summa: X fuegos [66. Tachado: VII], ualen XXV [67. Tachado: XVII] florines [68. Tachado: et meyo]
    (...)

    Zer: Herria
    Non: Egaibar
    Jatorria: CAR.PNAXIV

  • miguel d'auaygarr - (1366) CAR.PNAXIV , 631 B (D.d dok. [AGN, sign. gb.], 163v[r]B)

    Zer: Zergaduna
    Non: Los Arcos
    Jatorria: CAR.PNAXIV

  • sancho periz d'auaygarr - (1366) CAR.PNAXIV , 609 B (D.d dok. [AGN, sign. gb.], 150vB)

    Zer: Zergaduna
    Non: Nafarreria (Lizarra)
    Jatorria: CAR.PNAXIV

  • sancho d'auaygarr - (1366) CAR.PNAXIV , 631 B (D.d dok. [AGN, sign. gb.], 163v[r]B)

    Zer: Zergaduna
    Non: Los Arcos
    Jatorria: CAR.PNAXIV

  • abaygar - (1532) , F.41

    Zer:
    Non:
    Jatorria: EUS.NHI

  • abáigar - (1534 [1967]) NAN.C , N.530, F.489 [ID.PDNA, 322. or.]
    (...)
    Oco, Murieta, Mendiribarren, Olexoa (Olejua), Baigorri, Ancín, Learza, Etayo, Abáigar y Legaria
    (...)

    Zer: Biztanledun lekua
    Non: Egaibar
    Jatorria: ID.PDNA

  • abaygar - (1587) LEK.ENAV , 131 B
    (...)
    Obispado de Pamplona [pueblos no bascongados].
    (...)

    Zer:
    Non:
    Jatorria: LEK.ENAV

  • abaygarr - (1591) ROJ.CSOBP , F.157

    Zer:
    Non:
    Jatorria: EUS.NHI

  • abaigar - (1802) DRAH , I, 1
    (...)
    l. del valle de Ega, 2.º part. De la mer. De Estella, arcip. De la Berrueza, dióc. De Pamplona, r. de Navarra, situado en llano con monte próxîmo poblado de robles y encinas, á la derecha del rio Ega, al e. de Oca, y como á media legua. La parroquia de S. Vicente tiene un cura abad y dos beneficiados; y su vecindario compone 156 personas. Sobre sus frutos y gobierno V. EGA, valle. T.
    (...)

    Zer:
    Non:
    Jatorria: DRAH

  • abaigar - (1829 [1553, 1587]) CENS.CAST.XVI , Ap. 167, 307a
    (...)
    En el lugar de Abaigar treinta vecinos [...] Abaigar / [VECINOS:] 30 / [PILAS:] 1
    (...)

    Zer: Herria
    Non: Berrotza [gaur Egaibar]
    Jatorria: CENS.CAST.XVI

  • abaigar - (1969) M.NLCDI , § 14, 17. or.
    (...)
    En toponimia, es merecedora de consideración una posible descomposición de Abaigar (además del texto de 1206, acabado de citar, hay P. de Auaigar 256, 1211, en Etayo) en (h)abe + igar, lit. 'árbol seco', descomposición que, sin más que admitir un fenómeno corriente de disimilacion, valdría también para (Belasco Esquerra de) Bagaiuarr en Muniain: 'haya seca' mejor que 'valle de hayas' (324, h. 1225). La variación formal en el adj. que significa 'seco' (contrapuesto a (h)eze, con referencia exclusiva a seres vivos, a sus miembros o partes) es importante para la dialectología vasca (Lizarraga de Elcano, por ej., emplea exclusivamente ear) : cf. Además quizá don Enego de Iarra (249, 1209, val de 0110)
    (...)

    Zer: Herria, deitura
    Non: Nafarroa
    Jatorria: M.NLCDI

  • abaigar - (1974) LIZ.LUR , 45. or.
    (...)
    Ega haranean, Abaigar, Olesua, Oko, Legaria, eta Murieta herritxoak bakoitza udal banatan daude; Etaiok Leartza du bere barrutian eta Antzinek Mendilibarri
    (...)

    Zer: Herria
    Non: Nafarroa
    Jatorria: LIZ.LUR

  • abaigar: abaigar - (1974) TXILL.EHLI , 164 A

    Zer:
    Non:
    Jatorria: TXILL.EHLI

  • abaigar: abaigar (abaigartar) - (1978) E.EUS.UD , Euskera, XXIII (1978, 1), 317. or.

    Zer:
    Non:
    Jatorria: E.EUS.UD

  • abaigar: abaigar (abaigartar) - (1979) E.UDAL , 13

    Zer:
    Non:
    Jatorria: E.UDAL

  • abaigar: abaigar - (1990) EUS.NHI , 0010001 P.243

    Zer:
    Non:
    Jatorria: EUS.NHI

  • abáigar - (1993/10/06) NAO.NA.2000 , 122. zkia., 001
    (...)
    DECRETO FORAL 253/1993, de 6 de septiembre, sobre la composición y denominaciones de la zonificación “Navarra 2000”
    (...)

    Zer:
    Non: Nafarroa
    Jatorria: NAO.NA.2000

  • abáigar - (1995) NA.TM , XXIV, 28-29
    (...)
    Abaigarko herri eta udala geografiaz Ega ibarrekoa da eta administrazioz hari lotua egon zen XIX. mendera arte, baina gero harengandik berezi zen. 4,9 kilometro koadroko azalera du, eta mugakide hauek: Murieta, Ega ibaia banatzaile duela (N), Labeaga (Iguzkitza, NE), Villamayor (SE), Olexoa (S) eta Oko (W). Iparraldea zelaia du, ibaiak drenatua, eta SE aldea, berriz malkarragoa, Monjardín mendebaldeko zeharrak hartzen baititu. Klima mediterraniar kontinental tankerakoa du, eta halaxekoak landaretza eta hazkuntzak ere. Joan den mendearen erditsura arte arteak eta haritzak izan zituen, baina gaur 68 Ha.ko hariztia besterik ez da gelditzen. Berriki oliboa ere desagertu da, labore eta ardantzearekin batera hazkuntza mediterraniar tipikoa. Osotara 490 Ha.ko azalera du, haietako gehienak landuak (354 Ha.), ia dena idor lurra (318 Ha., batez ere laborea), baina baratz lur zerbait ere bai, Ega ibaiaren ondoko baratzeetan. Han patata, berdura, eta barazkariak etortzen dira. Partzela kontzentrazioa 1969an egin zuten, eta lehengo 787 partzelak, 70 lurjaberenak, 140tara murriztu. Aziendak behera egin du, eta lanerako azienda erabat itzali, nekazaritza lanak mekanizatu zirenetik. Ardi azienda zerbait bada oraindik. HISTORIA: Ezer gutxi dakigu herri honen bilakaeraz. Mugape honetan Irantzuko monastegiak lurrak izan zituen, Elkea, Zubitondua, el rincón del Molino, Ajarizulua aurkientzetan (1723), XIX. mendeko desamortizaziora arte. XIV. mendearen erdira arte, izurri beltza izan ondoren, 9 auzotarreko populazioa zuen, haietatik lau pobreak; eta 10 batekoa handik urte gutxitara (1366). XVI. mendean jasoaldi ekonomiko haundia izan bide zuen herriak, eta hari esker San Vicenteko parroki eliza eraikitzeko modua izan zuen, 1563rako bukatua eta XVIII. mendean berritua. 1860ko Nomenclátor delakoak abeletxe bat aipatzen du Kaparazen, artzain etxola bat Mendigañan, eta irin errota Parraldean. Herriaren mugapean gutxienez lau ermita izan ziren, haietatik, 1801ean, San Bernardoakoak izaten zuen oraindik elizkizuna, etxagunean, eta San Miguelgoak ere bai, gaurdaino iritsi den bakarra; zilindro erdiko abside erromanikoa dauka oraindik. Zelaian nabarmen, Okoko muga ondoan, San Bartolomeko basilika dago, zeinaren kondaira guziz ezaguna baita herri hauetan, Abaigar eta Oko lehian ibili baitziren ermita hori berera ekartzeko eta azkenean Okotik kendu, mende askotan bertan egon bazen ere, eta Abaigarren berreraiki zuten. Santuaren Obrariak bertan zuen egoitza eta biltzarlekua. Ibarreko herri guzietako auzotarrak obrarikide ziren, salbu Learzako jaurerrikoak. Elizari datxekion eraikinean izaten zituzten obrarikideek beren batzarreak eta oturuntzak ezin oroit ahala antzinatik. Horregatik ez zen nolanahiko ermita. XVIII. mendearen bukaeran Okotarrek zeharo barreiatu zuten eta jendaurrean enkantatu zituzten hango material, orube eta ondasunak. Beste obrarikideek hortaz ederki koleratu, eta erabaki zuten Abaigarkoan berreraikitzea, aurrera ere obrariarena izan zedin. Eraikin berria 1818an inauguratu zen. 1860an 237 bizilagun zituen. 223 zituela hasi zuen XX. mendea, eta ez zen berriz iritsiko lehengo mendeko kopurura: 1950era arte bere hartantsu egon (225 bizilagun), eta hurrengo hamarkadan tupusteko beherakada egin zuen (91 bzl.); geroztik gorabeherak izan ditu: 151 (1970), 101 (1980) eta 93 (1992).
    (...)

    Zer:
    Non:
    Jatorria: NA.TM

  • abáigar - (1996) BEL.DEN , 43
    (...)
    Probablemente 'árbol seco' (1), del vasco (h)abe 'arbol' + igar 'seco'. Comentario lingüístico: La voz vasca (h)abe 'árbol', 'columna' es propia del vizcaíno antiguo y cabría pensar que hubiera tenido una mayor difusión. Compárese con Abaurrea. Traducciones curiosas y explicaciones populares: Traducción de este género es 'molino entre ramaje'.
    (...)

    Zer:
    Non:
    Jatorria: BEL.DEN

  • abáigar - (1996/05/01) NA.IZ , 001-0000

    Zer: [Udalerria]
    Non: Nafarroa
    Jatorria: NA.IZ

  • abáigar - (1999) NA.IZ , 001-0000

    Zer:
    Non:
    Jatorria: NA.IZ

  • abáigar; abaigar - (2000) EL.BEL.NA.TOP , 53

    Zer:
    Non:
    Jatorria: EL.BEL.NA.TOP

  • abaigar - (2005) SAL.OSTN , 118
    (...)
    Nombres que hacen referencia a la situación de la localidad o son descriptivos (...) Entre los relacionados con la fitonimia ya hemos hablado de los que presentan algún tipo de sufijo; entre los que no llevan afijo tenemos Abaigar de (h)abe + igar 'árbol seco' (Mitxelena, 1969: 17), Beramendi (de berar 'hierba' y mendi 'monte de hierba', AV, 149), Itsasperri derivado como Itsaso (Itsaso también en Gipuzkoa, Itsasu en Labort; en esta última región existe también Jatsu, nombre que se repite en Garazi) de isats, itsas 'escobizo'. Lizarra, nombre antiguo y también actual de Estella, que como dice Mitxelena (1969: 22-23) es en la documentación Lizarrara, con base lizar 'fresno', presente también en Lizarraga (cf, Lizartza en Gipuzkoa). Según el lingüista guipuzcoano el paso Lizarrara > Lizarra podría ser un hecho meramente fonético, aunque no da más explicaciones; sobre este nombre véanse los trabajos de R. Zierbide (1988) y de Jimeno Jurío (1988). También Sarasa, Sarasate y Sarasibar parecen estar basados en nombres de árbol; Belasko (1999: 414) considera que Urra es 'el avellano' (cf. Urrotz, Urritza).
    (...)

    Zer:
    Non:
    Jatorria: SAL.OSTN

  • abáigar - (2006) NA.IZ , 001-0000

    Zer:
    Non:
    Jatorria: NA.IZ

  • abáigar - (2007) NA.IZ , 001-0000

    Zer:
    Non:
    Jatorria: NA.IZ

  • abaigar (abaigartar) - (2007/07/17) OB.AG , 1.2
    (...)
    Onomastika batzordeak Gasteizen izandako bileran onartutako izena
    (...)

    Zer: Udalerria
    Non: Nafarroa
    Jatorria: OB.AG

  • abáigar - (2008) NA.IZ , 001-0000

    Zer:
    Non:
    Jatorria: NA.IZ

  • abáigar - (2009) NA.IZ , 001-0000

    Zer:
    Non:
    Jatorria: NA.IZ

  • Abaigar: abaigartar - (2009) ARAUA.155 , LIII (2008, 3), 993. or.
    (...)
    Abaigar (euskara); Abáigar (ofiziala). Herritar izena: abaigartar. Eskualdea: Egaibar. Merindadea: Lizarra
    (...)

    Zer: Udala
    Non: Nafarroa
    Jatorria: ARAUA.155

  • abáigar - (2011) NA.IZ , 001-0000

    Zer:
    Non:
    Jatorria: NA.IZ

  • abáigar - (2012) NA.IZ , 001-0000

    Zer:
    Non:
    Jatorria: NA.IZ

  • Abáigar - (2019) NA.TOF , 439120

    Zer: División administrativa
    Non: Abáigar
    Jatorria: NA.TOF

 

  • Abáigar (ofiziala)
  • Abáigar (gaztelania)
UTM:
ETRS89 30T X.570650 Y.4721537
Koordenatuak:
Lon.2º8'12"W - Lat.42º38'39"N

Kartografia:

Egoitza

  • B
  • BIZKAIA
  • Plaza Barria, 15.
    48005 BILBO
  • +34 944 15 81 55
  • info@euskaltzaindia.eus

Ikerketa Zentroa

  • V
  • LUIS VILLASANTE
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
    20018 DONOSTIA
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus

Ordezkaritzak

  • A
  • ARABA
  • Gaztelako atea, 54
    01007 GASTEIZ
  • +34 945 23 36 48
  • gasteizordez@euskaltzaindia.eus
  • G
  • GIPUZKOA
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6
    20018 DONOSTIA
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus
  • N
  • NAFARROA
  • Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
    31002 IRUÑEA
  • +34 948 22 34 71
  • nafarroaordez@euskaltzaindia.eus

Elkartea

  • I
  • IPAR EUSKAL HERRIA
  • Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
    64100 BAIONA
  • +33 (0)559 25 64 26
  • +33 (0)559 59 45 59
  • baionaordez@euskaltzaindia.eus
  • Euskaltzaindia - Real Academia de la Lengua Vasca - Académie de la Langue Basque
  • Plaza Barria, 15. 48005 BILBO
  • +34 944 158 155
  • info@euskaltzaindia.eus
© 2015 Your Company. All Rights Reserved. Designed By JoomShaper