(...)
Las oclusivas sonoras, empleando este término en el sentido limitado que más abajo se indica, se conservan por lo general, tanto en posición inicial como en interior de palabra: // Γέβαλα (Ptol.), actual Guevara, Guebara (Ál.). // Heredia (Ál.), doc. Deredia, Heredia < herediu, pl. heredia. Cf. también Δηούα (Ptol.), actual Deva, río y población en Guip. // Como es sabido, lo que llamamos oclusivas sonoras se realizan como oclusivas o espirantes, según la posición, con una distribución muy parecida a la del español de hoy. La pronunciación fricativa de la b está claramente descrita por Oihenart a mediados del siglo XVII. // No hay indicios que apoyen la presunción de que el vasco medieval distinguiera entre -b- oclusiva y -u- (-v-) fricativa como el cast. de aquella época. En los documentos se emplean casi indistintamente las dos letras (Zabal- y Zaval-, Ibar- e Ivar-, -barri y -varri, etc.), lo que parece probar que no había más que un fonema y que la realización corriente de este en posición intervocálica era una fricativa
(...)
Zer: Toponimoen osagaia Non: Euskal Herria Jatorria:
M.IFOV
(...)
Zabal eta ondoa ditugu hemen. Izen honek Barranco del Pinar izeneko errekaren ingurua, elutsa eta egutera, ematen du aditzera, eta gaur El Pinar izenak heriotzeko puntura eraman badu ere, Zabalondoa dermio honen izen zaharra zela uste dugu, gutxienez alderdi handi batena. Orain pinua edo leherra da bertan ugariena, baina antzina arte eta haritzetan oso aberatsa zen.
1698ko aipuan ikus daitekeenez, Pitillas eta Uxueren alderdi komuna zen, 1800eko lur-bereizketa agirian behin ere aipatzen ez den arren. Urte honetan beronetan azaltzen den Fuente de Zabalondoa Barranco del Pinar errekari hasiera ematen dion oraingo Fuente de San Vicente bide dugu, eta antzinako Barranco de Zabalondoa aipatu Barranco del Pinar bera. Monte de Zabalondoa Bigas-ekin mugatzen duen mendi partea da.
Gaurregun herriko artzain eta nekazari zahar gehienek ez dute ezagutzen toponimo hau, eta hil hurran dela esan daiteke. Bada Zabalondoa-ren kokagunearen berri zehatza eman digunik, baina toki-izena azken hatsa ematen ari dela garbi dago.
Zabalondoa 1800erako Zabalandoa zen (ikus gorago), hemendik metatesi baten bidez, *Zalabandoa aterako zen, eta hemendik 1892ko katastroko eta gaurregungo Zalamandoa [zàlamandóa], eta aditu ere dugun Zarabandoa [zàrabandóa]. Nabarmentzekoa da Zabalondoa ez dela *Zabalondoba edo antzeko ezer bilakatu (cf. Zerkondoa > Zerkondoba Artaxonan [J. Jurío, EETA, 376. or.], Bideondoa > Biandoba Lergan...).
(...)
(...)
Uxuen pinudi bat baino gehiago egon da eta dago. 1730ean azaltzen denak ez du zer ikusirik oraingo El Pinar izeneko dermioarekin, ez La Sierra edo Aldamara-n dauden lerdiekin, ez eta herri ondoko Ardui-koarekin ere.
Oraingo El Pinar pinuz mukuru dagoen Caracierzo de los Berros, Santakaramuru, Mostrakas, Bigas eta Aldamara-ren arteko eremu menditsua da, eta auzo duen Pinar de Aldamara-tik bereizi behar da.
El Pinar neurri batez bat dator atzenekoetan dagoen Zabalondoa-rekin, baina ez dakigu zehazki zein toponimo ordezkatu dituen. Oraingo Barranco del Pinar lehengo Barranco de Zabalondoa bera da.
(...)
(...)
OBS.- Ver en el glosario ZABAL [ZABAL: Zabal como sustantivo significa llanura (como adjetivo 'ancho'). Es la palabra más frecuente para este concepto en toponimia mayor y apellidos: Zabaltza, Zabaltzeta, Zabaleta Zabalegi... etc, lo que demuestra la antiguedad de este uso. En la Barranca está muy vivo como apelativo, casi siempre bajo su forma diminutiva txabal. Otro diminutivo zabalko, o xabalko se emplea en los valles pirenaicos y designa 'rellano', aplicado en toponimia a pequeñas planicies].
(...)
OV.11 - Eslaba aldeko euskararen azterketa toponimiaren bidez
Laburdura: OV.11
Egilea: SALABERRI ZARATIEGI, Patxi
Titulua: Eslaba aldeko euskararen azterketa toponimiaren bidez
Lan oharra:
Paratzailea:
Bilduma: Onomasticon Vasconiae 11
Aldizkaria:
Argitaletxea: Euskaltzaindia
Tokia: Bilbo
Data: 1994
Erreferentzia:
Oharrak: NTM bilduma egin zenean, artean argitaratu gabeko doktore tesia.
Mota: bibliografia
Erauzketa: guztizkoa
Alorra: hizkuntza azterketa
NA.TM - Nafarroako Toponimia eta Mapagintza
Laburdura: NA.TM
Egilea: JIMENO JURÍO, José María (zuz.)
Titulua: Nafarroako Toponimia eta Mapagintza
Lan oharra: 59 liburuki
Paratzailea:
Bilduma:
Aldizkaria:
Argitaletxea: Nafarroako Gobernua & Trabajos Catastrales S.A.
Tokia: Iruñea
Data: 1992-1999
Erreferentzia:
Oharrak: Nafarroa. Toponimia eta Mapagintza: gazt. Toponimia y Cartografía de Navarra.
Erreferentzia gisa liburuki zenbakia ematen da aditzera eta apurka-apurka, orrialdea ere gaineratuz joango da.
Lan honen iruzkin kritikoa argitaratu zen in FLV, 64 (1993).
Mota: bibliografia
Erauzketa: guztizkoa
Alorra: ofizialtzea
NAN.PR.UNX - San Martin Unxeko protokoloak
Laburdura: NAN.PR.UNX
Egilea:
Titulua: San Martin Unxeko protokoloak
Lan oharra:
Paratzailea:
Bilduma: Nafarroako Artxibategi Nagusia, Protokolo saila
Aldizkaria:
Argitaletxea:
Tokia: Iruñea
Data:
Erreferentzia:
Oharrak:
Mota: artxibategia
Erauzketa: partziala
Alorra: dokumentazioa
NAN.PR.CAP - Caparrosoko protokoloak
Laburdura: NAN.PR.CAP
Egilea:
Titulua: Caparrosoko protokoloak
Lan oharra:
Paratzailea:
Bilduma: Nafarroako Artxibategi Nagusia, Protokolo saila
Aldizkaria:
Argitaletxea:
Tokia: Iruñea
Data:
Erreferentzia:
Oharrak:
Mota: artxibategia
Erauzketa: partziala
Alorra: dokumentazioa
M.IFOV - Introducción fonética a la onomástica vasca
Laburdura: M.IFOV
Egilea: MITXELENA ELIZALT, Koldo
Titulua: Introducción fonética a la onomástica vasca
Lan oharra:
Paratzailea:
Bilduma:
Aldizkaria: 1905
Argitaletxea:
Tokia:
Data: 1956
Erreferentzia: XXIV (1956), 167-186 eta 331-362
Oharrak:
Mota: artikuluak
Erauzketa: guztizkoa
Alorra: hizkuntza azterketa
NA.TOF - Nafarroako Toponimia Ofiziala / Toponimia Oficial de Navarra
Laburdura: NA.TOF
Egilea: ZZ. AA.
Titulua: Nafarroako Toponimia Ofiziala / Toponimia Oficial de Navarra
Lan oharra:
Paratzailea:
Bilduma:
Aldizkaria:
Argitaletxea: Nafarroako Gobernua
Tokia: Iruñea
Data: 2019tik
Erreferentzia:
Oharrak: 2019. urtetik datutegi osoa deskargarako eskaintzen da: https://gobiernoabierto.navarra.es/eu/open-data/datos/toponimia-oficial-navarra
Mota: datu baseak
Erauzketa: guztizkoa
Alorra: dokumentazioa
Lege-oharra
Corpus onomastiko honetan, hirugarrenen lanen edukiak sartu dira, arloan ospea eta gaitasuna dutelako. Ondorio horretarako, behar diren baimenak eta lizentziak eskatu ditu Euskaltzaindiak, eta, horrenbestez, behar diren jabetza intelektualeko eskubideak eskuratu, oker edo hutsik ezean. Edukiren batek hirugarrenen eskubideak hausten dituela uste baduzu, eman iezaiozu berehala horren berri Euskaltzaindiari (honako helbide elektroniko honetara idatziz: info@euskaltzaindia.eus), beharrezko neurriak berehala har daitezen.