Leku-izenak

(...)
Laku 'toki urtsua' [Ikus honetaz gure IGI. Irunberrin toki urtsua aditzera ematen bide duen (ondoan edo hurbil Refuentes dago) Lakua daukagu: "otra viña en el terno de Lardin y paraje llamado laqua...que afronta â senda que pasa á Refuentes y por arriva a otra senda que sigue al alto de Lardin" (PRA-Kaseda, 27. k., 1775). Bidankozeko Lakuaga-n berriz, Bintze edo Viniés, Viñés deitzen den erreka sortzen da. Uztarrozen (Eleizalde, LVTV) eta Urzainkin (T. Urzainqui, "Aplicación de la encuesta...", 59. or.) ere Lakuaga dugu] (ikus Galipentzuko Lakuarana edo Lakuko harana eta Uxueko Laku, Lakubeli eta Lakumulatu sarrerak) izena eta -aga leku atzizkia ditugu hemen. Honekin (etimologiarekin alegia) bat dator alderdi honetan larrea izatea, larreak gure eskualdean beti uretan aberatsak diren tokietan egoten direlako. Hemendik hurbil, Galipentzuko Prado de Balarata eta Larreta, Agezako bereko Prado de Arana, Prado de Euntzeberri eta Prado de Txipueta, Galipentzuko Larreta, eta Zareko Prado de Mandaputia eta Larreandia edo El Prado grande ditugu, besteak beste. Lakuaga [làkuága] lehen aldiz 1060. urtean agertzen da [Lacuega formapean, Lacarra, VM, 35. or.], eta beraz tradizio handiko toponimoa dela esan daiteke. Dokumentazioan batzutan, herri-etimologiaz, La Cueba itxuraz agertzen da, eta inoiz edo behin Cuaga gisa ere bai, hasierako la hori artikulutzat hartzen delarik [1894eko katastroan, adibidez]. Alto de Lakuaga Galipentzuko mugaren hurbileko gaina da, eta Prado de Lakuaga C-132 errepidearen eta gainaren artean dago. Kanpobarrena aztertzean esan moduan, Lakuaga-k lehen dermio horrekin mugatzen zuela dirudi, gaurko egunean Arana eta Txipueta sartzen badira ere tartean. Lakuaga-k Txipueta-rekin ezezik, Aranportillua, Aquilar, Muga de Sada eta Galipentzuko lurrekin ere mugatzen du.
(...)

(...)
[-Aga atzizkia gure eskualdean. Ageza] Laku eta aga-z osaturik dago. Hemen lakua 'lago' gabe, toki urtsua, ura darion lurra edo horrelako zerbait dela uste dugu [Ikus IGI-en dioguna]. Kasedan eta bestetan azaltzen den padul(< padule < palude)-en euskal ordaina izan daiteke laku, normalean honen baliokidea eta orobat, jatorrikidea, euskaraz padura, madura edo fadura bada ere. Alabaina gure eskualdean izen hau ezezaguna da [Erromantzeko padul, halaz ere, ugaria da inguruko herrietan: La Padul dugu Ledea (PRA-Oibar, 39. k., 1726) eta Esan (id., 78. k., 1796), Las Padules (PRA-Kaseda, 1. k., 1681) edo Los Padules (id., 45. k., 1818) Kasedan, La Paduleta herri honetan (PRA-Oibar, 21. k., 1625) eta Oibarren (id., 34. k., 1715), eta La Padulnueva azken honetan (id., 2. k-bis, 1570az geroztik)...], laku-z osaturikako leku-izenak bat baino gehiago diren bitartean.
(...)