Azeari izenaren hipokoristikoa izan da, -z-ren palatalizazioak eta -ko atzizkiak erakusten dutenez.

Dimako (Bizkaia) harpea, Jentilzubiren ondokoa. J. M. Barandiaranek ikertu zuen bertako aztarnategi arkeologikoa hagitz garrantzitsua da Euskal Herriko historiaurrea ezagutzeko.

Axpeko Andre Maria Busturia (Bizkaia) herriko parrokia da. Bere kokaguneak, hartzulo batean jaiotzen den errekaren ondoan baita, Euskal Herrian ohikoak diren laminak dakarzkigu burura. Gogoratu beharra da, bestalde, hemendik gertu, Mundakan (Bizkaia), Lamiaran ermita dagoela. Axperen itzulpena da ezagutzen dugun euskal toponimo baten itzulpenik zaharrenetakoa, 1051koa: '...monasterium iuxta maris, cui vocabulum est Sancte Marie de Izpea, subtus penna, in territorio Busturi cum sua decania pernominata Bareizi (...)'.

Axular dugu euskal idazlerik garrantzitsuenetakoa. Izen-deituraz Pedro Agerre Azpilikueta zen; Axular izengoitia sortetxeari zor zaio. Urdazubin (Nafarroa) sortu zen 1535ean eta Salamancan ikasi ondoren Saran (Lapurdi) egon zen apaiz -erretore- hil arte. 1601ean herri honetatik bota nahi izan zuten, atzerritarra zelako aitzakian, baina erregeak babesa eman zion, nafarra izanik Lapurdin kanpotarra ez zelako. Beranduago, 1643. urtean, euskal literaturako maisulana den Gero liburua argitaratu zuen. Axularren eragina hain handia izan zen non mitologiara igaro baitzen. Sarako elizan (Lapurdi) dago ehortzirik.

Maeztu (Araba) udalerriko herria eta Andre Mariaren eliza. Jaia irailaren zortzian da. Arabako Lautadako eta Bizkaiko Enkarterriko beste izen askok bezala, eskuinetik hasita hirugarren silaban du azentua (Azázeta). Aizkorriko artzainek Záita deitzen dute.

Erdi Aroko euskal izena. 1167an egindako Aralarri buruzko agiri ezagun batean Azeari Umea azaltzen da, eta geroztik ohikoa da dokumentazioan. Latineko asinarius-etik dator, Aznar antroponimoa eta azeri (ikus Luki) izen arrunta bezala. Artaxoan (Nafarroa) XII. mendean Azari aldaera agertzen da; Arturo Campionek idatzitako Don García Almoravid eleberriaren pertsonaietako bat ere bada.

Ascensia (es)

Ikus Igokunde.

Asensio (es)

Berriki arte maizkara erabili da gure artean. Aurrenekoz 1146an aurkitzen dugu, Ascensio idatzirik, Iruñeko katedraleko dokumentazioan. .

Eibarko (Gipuzkoa) Andre Mariaren ermita. 1506an eraiki zen ermita, eta 1691n oraingo eliza. Harrizko gurutze erromanikoa izan zuen, egun galdua dena. Jaia abuztuaren 15ean egiten da. Azitaingo Andre Mariaren ikastetxea lehenago Untzueta jauregia izan zen.

Izen arabiarra, maitatua edo maitatuena adiera duena. 1244an, Aziza zeritzan andrea bizi zen Tuteran (Nafarroa).