Grekoko Emeterionetik dator. Emeterio eta Zeledon anaiak Calahorra (Errioxa) hirian martirizatu zituzten IV. mendean eta bertako patroiak dira. Hil zuten lekuan eraiki zen hiriko katedrala eta horregatik dago harresietatik kanpo. Euskal Herriaren zati handi bat mendeetan zehar Calahorrako elizabarrutikoa izan zenez gero, debozio handia izan dute gure artean. 1596ko Refranes y Sentencias liburuan Larrabetzuko (Bizkaia) esaera hau biltzen da: “Done Meterii Zeledon Porru ereiaro on”. Santuaren eguna martxoaren 3an da. Aldaera: Meteri.
sancto emiterio et celedonio -
(1053 [1963])
IRI.LVATM, 22. par., 28. or.
(...)
En el Cartulario de San Juan de la Peña tenemos para el año 1053, doc. 107, con base en el Libro gótico: [...] et dedimus Sancto Iohanni et Sancto Michaelo et Sancto Emiterio et Celedonio et Sancto Antonino et Sancto Pelagio et tibi donno Zianno abbati, pro remedio animarum nostrarum, hereditates in loco qui dicitur Vermeio, kasas et terras et mazanares et pomares, cum omni integritate
(...)
Jondone Meteri, San Emeterio -
(1754 [1969])
LARR.CORG.TELL, 299
(...)
Lo que me da mucho enfado en todos los dialectos es que usan del Done y Dona por Santo y Santa en muchas ocasiones, y no obstante usan del San y Santa en el uso corriente. Dicen Donestebe, Donibane, Donostia, por San Esteban, San Juan, San Sebastián. Dicen Andre Dena y Dona Maria por la señora Santa María; Jaun Done y Jondone Meteri por el señor San Emeterio. Dicen en el Confiteor, en Labort: Maria beti Virgina doatsuari, Iondone, Iones [sic] Bauptista doatsuari, Iondone Petri ta Paulo Apostuluei, ta Iondone guiciei. Y fuera de esas ocasiones se valen del Santo y Santa. Es pobreza y falta de espíritu y de inteligencia el no usar en todas ocasiones el done y dena o dona por Santo y Santa, y donetasuna por santidad en lugar de santutasuna. Dicen que no se ha usado. Así mal, y la falta de uso nace de poca reflexión; porque, como el que sabe lo que significa San y Santo, luego entienden lo que es santidad, así entendiendo el vascongado lo que es Done, como lo entienden luego, entenderán lo que es donetasuna, o tardará bien poco (299)
(...)
san emeteri(o) -
(1976 [1987])
DRPLV, II, 233. or. (cf. Euskera, XXII, 267. or.)
(...)
San Madare, si es que no andamos muy descaminados, debe ser una forma romanceante del tipo San Medere / San Medel que tiene su origen en San Emeteri(o), mártir calagurritano con abundantes advocaciones en un espacio geográfico amplio, cfr. Santander < Santi Emeteri. En RS 1596, nº 330, aparece como Done Meterij Celedon, porru ereyaro on, 'por sant Meterio y Celedon buena sazon de sembrar porrlna'. Siempre queda la duda de que hasta qué punto puede aparecer en pleno siglo XVI una forma romanceante en un medio vasco donde la tradición, al menos vizcaína, da Done Meteri
(...)
(...)
Grekoko Emeterionetik dator. Emeterio eta Zeledon anaiak Calahorra (Errioxa) hirian martirizatu zituzten IV. mendean eta bertako patroiak dira. Hil zuten lekuan eraiki zen hiriko katedrala eta horregatik dago harresietatik kanpo. Euskal Herriaren zati handi bat mendeetan zehar Calahorrako elizabarrutikoa izan zenez gero, debozio handia izan dute gure artean. 1596ko Refranes y Sentencias liburuan Larrabetzuko (Bizkaia) esaera hau biltzen da: “Done Meterii Zeledon Porru ereiaro on”. Santuaren eguna martxoaren 3an da. Aldaera: Meteri. Baliokideak: Emeterio (es) eta Hémétère (fr). // Del griego Emeterion. Emeterio y su hermano Celedón fueron martirizados en Calahorra (La Rioja), de donde son patrones y donde se guardan sus reliquias. El martirio tuvo lugar en el actual emplazamiento de la catedral, fuera de las murallas de la ciudad. Al haber sido la mayor parte de Euskal Herria de la diócesis de Calahorra, han tenido gran devoción entre nosotros. En los Refranes y Sentencias de 1596 se recoge Done Meterii en un refrán de Larrabetzu (Bizkaia). Su onomástica es el 3 de marzo. Variante eusquérica: Meteri. Equivalentes: Emeterio (es) y Hémétère (fr).
(...)
Grekoko Emeterionetik dator. Emeterio eta Zeledon anaiak Calahorra (Errioxa) hirian martirizatu zituzten IV. mendean eta bertako patroiak dira. Hil zuten lekuan eraiki zen hiriko katedrala eta horregatik dago harresietatik kanpo. Euskal Herriaren zati handi bat mendeetan zehar Calahorrako elizabarrutikoa izan zenez gero, debozio handia izan dute gure artean. 1596ko Refranes y Sentencias liburuan Larrabetzuko (Bizkaia) esaera hau biltzen da: “Done Meterii Zeledon Porru ereiaro on”. Santuaren eguna martxoaren 3an da. Aldaera: Meteri.
IRI.LVATM - Las lenguas de los vizcaínos: antroponimia y toponimia medievales
Laburdura: IRI.LVATM
Egilea: IRIGOIEN ETXEBARRIA, Alfontso
Titulua: Las lenguas de los vizcaínos: antroponimia y toponimia medievales
Lan oharra:
Paratzailea:
Bilduma:
Aldizkaria:
Argitaletxea: Pracor
Tokia: Bilbo
Data: 1986
Erreferentzia:
Oharrak: Ponencia presentada al Congreso de Estudios Históricos: Vizcaya en la Edad Media, Bilbao, 17-20 Diciembre 1984, organizado por la Sociedad de Estudios Vascos, DIputación Foral de Vizcaya, Universidad del País Vasco y Universidad de Deusto.
Haren barruan (54-86. orr.) Enkarterriko toponimiari buruzko eranskina sartzen da: Apéndice-nota sobre toponimia de Las Encartaciones
Mota: bibliografia
Erauzketa: guztizkoa
Alorra: dokumentazioa
LARR.CORG.TELL - Corografía de Guipúzcoa
Laburdura: LARR.CORG.TELL
Egilea: LARRAMENDI, Manuel de Garagorri
Titulua: Corografía de Guipúzcoa
Lan oharra:
Paratzailea:
Bilduma: Obras del padre Manuel de Larramendi, S. J., 1
Aldizkaria:
Argitaletxea: Sociedad Guipuzcoana de Ediciones y Publicaciones, S. A.
Tokia: Donostia
Data: 1969 [1754]
Erreferentzia:
Oharrak: Izenguru osoa barruan: Corografía o descripción general de la muy noble y muy leal provincia de Guipúzcoa.
Obras del padre Manuel de Larramendi, S. J., bajo la dirección de J. Ignacio Tellechea Idigoras
Mota: bibliografia
Erauzketa: guztizkoa
Alorra: dokumentazioa
AR.DIE - Deun-ixendegi euzkotarra, edo deunen ixenak euzkeratuta ta ixentzat ezarrten diran jayetako ixenan euzkerazko ikurrpenak
Laburdura: AR.DIE
Egilea: ARANA GOIRI, Sabino
Titulua: Deun-ixendegi euzkotarra, edo deunen ixenak euzkeratuta ta ixentzat ezarrten diran jayetako ixenan euzkerazko ikurrpenak
Lan oharra: Pertsona izenak
Paratzailea: Eleizalde'tar Koldobika'k egindako itxaurre bategaz
Oharrak: Obras Completas, Sabindiar Batza & Amorrortu, Buenos Aires, 1965; Sendoa, Donostia, 1980.
Erreferentzietan orrialde zenbakia ematen da aditzera. 52. orrialdetik aurrerako zerrendako informazioa jaso da, erdara-euskara hurrenkera ematen duena, alegia.
Transkripzioa, Euskaltzaindiko Onomastika zerbitzuko langile Begoña Amondarainek egin du, ECO zerbitzuak eskaturik.
Mota: bibliografia
Erauzketa: guztizkoa
Alorra: dokumentazioa
CB.MAT - Materiales para una historia de la lengua vasca en su relación con la latina
Laburdura: CB.MAT
Egilea: CARO BAROJA, Julio
Titulua: Materiales para una historia de la lengua vasca en su relación con la latina
Lan oharra:
Paratzailea:
Bilduma:
Aldizkaria:
Argitaletxea: Txertoa
Tokia: Donostia
Data: 1990 [1945]
Erreferentzia:
Oharrak: Salamancako Unibertsitatea, Salamanca, 1945.
Izen propioak erauzi ditu liburutik, Euskaltzaindiko Gasteizko ordezkaritzako Itziar Rekaldek. Ondoren, IV. Kapitulutik aurrerako informazio onomastikoa ere jaso du ECO zerbitzuko Patxi Galék, baita 66-82 orrietan datozen izenak ere. Hala ere, orrialdeak, exhaustibitatea eta oharren egokitasuna ere konprobatu beharko lirateke, akats eta gabezia batzuk aurkitu direlako.
Mota: bibliografia
Erauzketa: guztizkoa
Alorra: hizkuntza azterketa
DRPLV - De re philologica linguae vasconicae
Laburdura: DRPLV
Egilea: IRIGOIEN ETXEBARRIA, Alfontso (zuz.)
Titulua: De re philologica linguae vasconicae
Lan oharra:
Paratzailea:
Bilduma:
Aldizkaria:
Argitaletxea: Deustuko Unibertsitatea
Tokia: Bilbo
Data: 1986-1995
Erreferentzia:
Oharrak: Alfonso Irigoien Etxebarria irakasleak zuzendurik, bost liburuki plazaratu ziren (I-1986, II-1987, III-1990, IV-1992 eta V-1995). Artikuluetako asko beste nonbaitetik hartuak dira. Halakoetan saiatu gara jatorrizko erreferentziak ematen, hala nola "Euskera" aldizkarikoak, Euskalarien nazioarteko jardunaldiak (Bilbao, 1981), eta abar.
Mota: aldizkariak
Erauzketa: guztizkoa
Alorra: hizkuntza azterketa
GOR.SAL.EIZ - Euskal izendegia. Ponte izendegia
Laburdura: GOR.SAL.EIZ
Egilea: GORROTXATEGI NIETO, Mikel & SALABERRI ZARATIEGI, Patxi
Titulua: Euskal izendegia. Ponte izendegia
Lan oharra: Pertsona izenak
Paratzailea:
Bilduma:
Aldizkaria:
Argitaletxea: Euskaltzaindia & Justizia, Lan eta Gizarte gaietako Saila, Eusko Jaurlaritza
Tokia: Gasteiz
Data: 2001
Erreferentzia:
Oharrak: Euskaltzaindiko Onomastika Batzordearen zuzendaritzapean eginiko izen zerrenda da, helburu arauemalea duena. Testua Bilbon, Euskaltzaindiaren egoitzan, 2001eko irailaren 14an eta Iruñean, 2001eko urriaren 5ean onartua izan zen eta Euskera agerkarian ere izan zen argitaratua (XLVI (2001-2), 113-1137). Erreferentzietan aipaturiko era bakoitza ageri den liburuko orrialdea ematen da, hala azalpena daramaten izenen zerrenda nagusiari dagozkionak, nola Euskara-erdara hurrenkerako amaierako aurkibideetakoak.
Zerrenda hau EODA zerbitzutik jaso eta ECO egitasmoko Patxi Galék egin zuen migrazioa.
Mota: bibliografia
Erauzketa: guztizkoa
Alorra: arautzea
Lege-oharra
Corpus onomastiko honetan, hirugarrenen lanen edukiak sartu dira, arloan ospea eta gaitasuna dutelako. Ondorio horretarako, behar diren baimenak eta lizentziak eskatu ditu Euskaltzaindiak, eta, horrenbestez, behar diren jabetza intelektualeko eskubideak eskuratu, oker edo hutsik ezean. Edukiren batek hirugarrenen eskubideak hausten dituela uste baduzu, eman iezaiozu berehala horren berri Euskaltzaindiari (honako helbide elektroniko honetara idatziz: info@euskaltzaindia.eus), beharrezko neurriak berehala har daitezen.