“Bat bakarrik agertzen denean eta beste hitzaren agerraldi baten eraginpean dagoenean, gaur egun ere forma mugatuan gertatzen da, batez ere Hegoaldean, eta badirudi horrelakoak gomendatu behar direla euskara baturako (batarengan eta bestearengan, batari nahiz besteari...)” dio arauak.

NOR kasuan, agian, ez da hain arrotza gertatzen, baina beste kasuetan urrunegi doala iruditzen zaigu. Adibideak:

Batek (batak!) ostikoa eman dit eta besteak masailekoa.

Bati (batari!) ezetz esan diot eta baietz besteari.

Bi lagunen etxeetan izan naiz; batenean (batarenean!) hamaiketakoa egin dut eta bazkaria bestearenean.

Batekin (batarekin!) badakit zer egin, baina bestearekin ez.

Batengana (batarengana!) pozik joaten naiz, ez ordea bestearengana.

Bietatik zein erabili behar dugu: batez beste ala bataz beste?

Etziko/etzirako, geroko/gerorako, betiko/betirako, datorren urteko / datorren urterako bereiztearen aldeko iritziak azaldu dira, bi forma-sailak desberdinak direlakoan, eta biak ondo daudelakoan. Zuzenak al dira iritzi horiek?

Hau guztia moldea kasu-marka guztietan erabili behar al da? Alegia, horietan guztietan, horiengan guztiengan, horienganako guztienganako…?

a) 34. araua dela-eta (hiru kiloko haurra eta abar), galdera egitean ere horrela erabili beharko genuke? Esate baterako: zenbat denborako/denboratako? Zenbat kilometrora/kilometrotara? Zenbat egunean/egunetan?

b) Sei urteko eta sei urtetako ez dira berdinak (ardoaren kasuan ulertzen da, baina bestelakoetan ez da hain argi suertatzen).

Inoiz, honako esaldi hauen antzekoak aurkitu izan ditugu: Nirekiko, horrek ez dauka ez hankarik ez bururik. Gure zalantza da nirekiko hori nire ustezen baliokidetzat har ote dezakegun.

Zein da zuzena: Ameriketara ala Amerikatara? 51. arauan biak ageri baitira (azken oharretan).

Aditzoin gisa erabil al daitezke burutu (burutu ezazu), areagotu (areagotu ezazu), landu (landu ezazu)?

Zergatik aldatzen dira hainbeste arauak? Zergatik aldatu dira lehendik finkatuak zeuden egitura edo idazkera batzuk? Esaterako: eritzi/iritzi, bait naiz / bainaiz, bapatean/bat-batean, batez beste / batezbeste…

Zer-nola jokatu behar dugu aukera bat baino gehiago dugunean edota arautu gabeko sintaxi-egituren kontuan?