belatxinga
(V-arr-ger-m-gip, G-goi-bet; VocZeg (-ea det.), Hb, MItziar Txoriak
),
belatxika (V-arrig-oroz, AN, BN),
belatzinga (BN-lab)
Ref.:
VocZeg 287; A (belatxika); Lh (belatzinga); Iz ArOñ ; Etxba Eib (belatxingia); SM EiPáj ; Elexp Berg.
Chova; usado tbn. referido a otros córvidos. "Belatxingea" Izt C 197 (sin trad.; en una lista de aves; Hb, que lo toma probablemente de éste, da belatxingeu). "Grajo" VocZeg 287. "Corneja. Sg. Larrinoa, es un ave conocida con el nombre de Pyrrhocorax alpinus" A. "Belatzinga, hobereau (le). [...] Mirotza baiño tipixago izanagatik, ez litake errex hartarik berextea, mokoaren bi sahetsetan bizar beltz bat ez balu. Xori tipiak arras maite ditu: allardak halere bertzeak baino nahiago. Ezinbertzean bakarrik lothuko da mamutxeri eta guziz larrapoteri. Zuhaitzetan eta harroka zilhoetan egiten du bere ohantzea. Haitz-xoria berdin erraten diote leku batzuetan belatzingari" Dass-Eliss GH 1923, 380 ( Lh). "Belatxingea [...], corneja" Altuna Euzk 1930, 502. "Variedad de cuervo" Etxba Eib. "Chova piquirroja, (Coracia pyrrhocorax), crave à bec rouge. Belátxinga. Belatxingaak, las chovas piquiamarillas" Iz ArOñ. "Chova piquirroja" MItziar Txoriak 187. "Corneja negra, (Corvus corone)" SM EiPáj. "Grajo. Bela hankagorri bat. Rioja aldian belatxinga bandara galantak ikusten die" Elexp Berg. v. bele.
Txotxaren agertzearekin bat, olloak karakaka asi ziran, eta xaguxar eta belatxingak egalka.
Eston Iz 89.
Primaderan eta udazkenean nun-nahi kausi ditake belatzinga.
Dass-Eliss GH
1923, 380.
Makilla kakodunean belatxinga zegoen kuzkur, ta aren ondoan ollo zuri bat, eta arkaitzeti zilintzan bae bat.
'Corneille'
.
Or Mi 72.
Aizaro bildurgarrietan, sorgiñaren aurretik olloaren karaka entzuten zen eta belatxingarren ega-ukaldia.
Ib. 72.
Naiz erriak bestela uste, ontza, mozoloa, untza ta belatxinga gautxori arrapariak, nekazariaren lagunak dira.
NekIr 65.
Arte arro gaiñetik eta ezker-aldetik, edonolako auzi berriak mozteko belatxinga batek adieraz ezpazidan, ez zure Meri zaharra ezta Menalk ber-bera ere, ez zitezkean bizirik.
"Cornix"
.
Ibiñ
Virgil
59.
Belatxinga nekagarriak aldarri betean euriari ots-egiten dio ondar legorrean bakar dabillen bitartean.
Ib. 77.
BELATXINGA MOKO-HORI.
"Belatxinga moko-oria, Pyrrhocorax graculus, chova piquigualda" MItziar Txoriak 187.