Azpisarrerak (7)
txibia
txibia.
Etim. Préstamo románico; cf. cast. ant. xibia.
(V-ger-gip; FauMar
124),
txibi (V-m, AN-gip; Lar, Añ, Izt C 205, Dv (<ch->, que cita el CancB), H (<ch->), Zam Voc),
tsibi,
xibi,
xiri (Lh)
Ref.:
A (txibi, txibia); AEF 1960, 21; Etxba Eib (txibixia).
Jibia; calamar. "Xibia, pescado" Lar, Añ. "Seiche, poisson céphalopode, calmar, encornet" H. "Jibia, pez marino parecido al calamar. Algunos (V-m) llaman así al mismo calamar" A. " Xibi, seiche" Lf GAlm 1957, 31. Tanto esta última var. como xiri podrían deberse a una interpretación errónea de la grafía <ch->.
Arrantzallea ta txibi bakarra. Zav Fab RIEV 1909, 34. Onetako bota dot saria? / Txibija batgaitik gaba galdu / Eta pozez ez ezer nik apaldu? Mg ( in Ur PoBasc 65 (v. tbn. txibia en el mismo ej. en Zav Fab RIEV 1909, 34) ). Tsibiari laster jaten emongo leuskioe orreik. Ag Kr 80. Txalupa geldian / txibi-arraintza. Ldi UO 32. Ni, txibia bere xaltxan baiño gozoago ibiltzen naiz orrelako gertaera artean. NEtx LBB 110. Laurak artzen zituen txibiak laurentzako ziran. Etxabu Kontu 127.
Jibia; calamar. "Xibia, pescado" Lar, Añ. "Seiche, poisson céphalopode, calmar, encornet" H. "Jibia, pez marino parecido al calamar. Algunos (V-m) llaman así al mismo calamar" A. " Xibi, seiche" Lf GAlm 1957, 31. Tanto esta última var. como xiri podrían deberse a una interpretación errónea de la grafía <ch->.
Arrantzallea ta txibi bakarra. Zav Fab RIEV 1909, 34. Onetako bota dot saria? / Txibija batgaitik gaba galdu / Eta pozez ez ezer nik apaldu? Mg ( in Ur PoBasc 65 (v. tbn. txibia en el mismo ej. en Zav Fab RIEV 1909, 34) ). Tsibiari laster jaten emongo leuskioe orreik. Ag Kr 80. Txalupa geldian / txibi-arraintza. Ldi UO 32. Ni, txibia bere xaltxan baiño gozoago ibiltzen naiz orrelako gertaera artean. NEtx LBB 110. Laurak artzen zituen txibiak laurentzako ziran. Etxabu Kontu 127.
txibi (Lar→H (<ch->)).
"Xibia, xibión, de que usan los plateros es el hueso de la jibia, txibia " Lar. "Os de la seiche" H.
"Xibia, xibión, de que usan los plateros es el hueso de la jibia, txibia " Lar. "Os de la seiche" H.
TXIBIA-ERRO.
"Txibierroak, txibia, txipiroi eta olagarroen erroak, bai eta zefalopodo horien gorputza, zirrindoletan ebakia; eskuarki frijiturik jateko [...] erdarazko 'rabas'-en ordain egokia" (V-m) X. Kintana Iker 10 (1997), 160.
TXIBIA-HEZUR
(txibi-ezur Lar; txibiazur V-m ap. A). "Xibia, xibión [...], es el hueso de la jibia, [...] txibi-ezurra" Lar. "Jibión, pieza caliza de la jibia. Txibiazurra baiño zuriago eukan arpegia, tenía la cara más blanca que el hueso de la jibia" A. Cf. A Ezale 1897, 150b: "Txibi-azurra-gaitik dxibi-azurra esaten dabe batzuk".
Uretara iaurtigi nendun, da [...] nire aragi zurie ikusi euenean, txibi-azurra zalakoan [...]. A BGuzur 136.
Uretara iaurtigi nendun, da [...] nire aragi zurie ikusi euenean, txibi-azurra zalakoan [...]. A BGuzur 136.
TXIBIA-KODAINA
(txibi-korain V-m ap. Zubk Ond). Arponcillo, jibionera. "Txibi koraña, txibitarako bear dan berun da orratz okertuakaz egiñiko tresnatxu polita" Ag Kr 103n. "Aparejo para la pesca de jibiones" Zubk Ond.
Esku-zurda ta txibi-korañ batzuk. Ag Kr 103. Txibi korañak egiten ziarduala. Ib. 72. Ta bai arek ta bai nik lenengo aldiz artzen genduan eskuan txibi-koraiña. Etxabu Kontu 127.
Esku-zurda ta txibi-korañ batzuk. Ag Kr 103. Txibi korañak egiten ziarduala. Ib. 72. Ta bai arek ta bai nik lenengo aldiz artzen genduan eskuan txibi-koraiña. Etxabu Kontu 127.
TXIBIA-POTA
(txibi- G-bet ap. A). Jibia.
TXIBIA-POTXO
(txibi- vEys (<ch-> G), VocCB 374 (<chibipocho>) Dv (<ch->) y A, H (<ch>, + -potzo, -potxi); xibi-potxi L ap. Lh). "Encornet, grosse espèce" H. "Es conocido por los marinos de Ciboure, Guéthary, San Juan de Luz y otros puertos franceses del golfo de Gascuña con el nombre basco de txibi potxo-a (encornet)" CancB III 78n.
TXIBIATARA
(V-gip ap. Etxba Eib). "Txibixatara urten dau Jose Marik batelian, ha salido a por calamares en la lancha J.M." Etxba Eib.
Baten, gau guztirako txibitara joan giñan Saustan aldera. Etxabu Kontu 127.
Baten, gau guztirako txibitara joan giñan Saustan aldera. Etxabu Kontu 127.
TXIBITARAKO.
Para pescar sepias.
Txibitarako bear dan berun da orratz okertuakaz egiñiko tresnatxu polita. Ag Kr 103n.
Txibitarako bear dan berun da orratz okertuakaz egiñiko tresnatxu polita. Ag Kr 103n.
Egoitza
- B
- BIZKAIA
- Plaza Barria, 15.
48005 BILBO - +34 944 15 81 55
- info@euskaltzaindia.eus
Ikerketa Zentroa
- V
- LUIS VILLASANTE
- Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
20018 DONOSTIA - +34 943 42 80 50
- donostiaordez@euskaltzaindia.eus
Ordezkaritzak
- A
- ARABA
- Gaztelako atea, 54
01007 GASTEIZ - +34 945 23 36 48
- gasteizordez@euskaltzaindia.eus
- G
- GIPUZKOA
- Tolare baserria. Almortza bidea, 6
20018 DONOSTIA - +34 943 42 80 50
- donostiaordez@euskaltzaindia.eus
- N
- NAFARROA
- Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
31002 IRUÑEA - +34 948 22 34 71
- nafarroaordez@euskaltzaindia.eus
Elkartea
- I
- IPAR EUSKAL HERRIA
- Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
64100 BAIONA - +33 (0)559 25 64 26
- +33 (0)559 59 45 59
- baionaordez@euskaltzaindia.eus
