usin
1.
(V, G-azp-to),
usain (G-azp-to-bet, R-uzt; Lcc, Lar (-aiñ), H (G)),
uxain (H (s.v. urtzintza))
,
usai
(Sal; H (G; s.v. urtzintza); usaĩ R, S),
usei
(Sal),
isin
(V-oroz),
uzein
(G-to),
uxin
(V, G-to). Ref.: A (isin, usai, usain, usei, usin, uzein); A Apend (uxin).
Estornudo.
"
Usiña eta Doministikuna gauza bat dira"
A Ezale
1899, 119b.
v. urtzintz.
¬
Eztulaunditu da Zimurrio; / [...] / aren usiña sumatzen zuten / leguerdi bat bidean. Or Eus 384. Aren usiñak argia jaurtiten dau, eta txinpartak egiten dabe iges. Ker Iob 41, 10.
2.
uxin
(V-m ap. A). "Sollozo" A.
USINDUN.
"Toki askotan erriak galdua dauka erderazko 'estornudo'-ri dagokion itza ta bere ordez Doministikun erabilten du. Usindunari 'Dominus tecum' (Yauna irekin) esatea erri askoren oitura zar zarra da" A EY I 154.
USIN EGIN
(V, G; Izt 48r; usain egin R; Lcc, H (s.v. urtzintztea); usaiñ e. Lar; usai e. H, s.v. urtzintztea; usei e. Sal; uxin e. A Apend). Ref.: A; A Apend (usain e.); ZMoso 67. "Estornudar, [...] usaiñ egin" Lar.
Guziaz ere gaitza aurrera zijoan, eta usiñ edo ao zabalka egitean person asko hiltzen ziran, eta, uste danez, usiñ egiten dutenai diosal egiteko eta ao-zabalka dagoenean gurutzearen señalea egiteko usadioa onetatik etorri zan.
Arr May 157.
Usin egiten dabenari berba onetxek esaten iakaz: Dominus tecum
.
A Ezale
1899, 119b.
Aurrak usin egin zun zazpi aldiz ta begiak zabaldu zitun.
Ol 4 Reg 4, 35 (Ker usin egin; Dv harrosin egin, BiblE eztul egin
).
USINEZ.
Estornudando.
Barnera sarthürik herrautsian belhaunetarano egon da üsañez edo ürzintzez bi orenez eta hamazazpi minütaz.
Arch Gram 70.