1.
(V-gip, G, AN, B; Lar, Añ(G), Hb, Dv, H, VocB)
Ref.:
A;
IzetaBHizt2;
ElexpBerg
. Trapo; andrajo."Trapo, pedazo roto de lienzo, &c.", "aljofifa, cualquier trapo que sirve para fregar y enjugar el enladrillado de las casas", "rodilla de cocina" Lar."Andrajo", "trapajo", "estropajo" Lar y Añ."Trapo"Añ.
"Chiffon de linge ou de vêtement"Dv.
"Trapo, estropajo. Ez erre maindire zagar ori, zatarko on da
"A.
"
Zatar ubekin sorallue garbitu
"IzetaBHizt2.
v. xatar (4). Jostatzen dabillen zakurrak zatar bat bezala ostikoka erabiltzea. MbIArg II 312.
Pobretxo arlote, zatarrez janzi edo estaliak. CbEg II 169.
Zetro-gisa kanabát, / soñetáko estalkía / purpurásko zatarbát. LEKop 167.
Oekin utsune andia geratzen zan [bular-inguruan], eta au betetzeko bear bide zuen gaitzeru bat zatar. AA II 120.
Adanen jauntzi zarrak ta pekatuaren zatar puska guztiak utzirik. AA III 274.
Zatar puska batekin / estalirik guzia. IztPo 52.
Baserritar oriyek / diruba zaill dute, / endemas zatarrian / beiñ biltzen badute. Noe 41.
Egin beza mesere oñetaku oiek garbitzia zatar onekin. Iraola 111.
Beteko degu [bizkar-zakela] zatarrez. AlzTxib 93.
Ozpiñetan bustitutako zatar batzukin lotu zioten bekokia. OrSCruz 46.
Egun batian astuarekin / abiyatu zan etxetik [...] / ipurdi-pian zatarrarekin / ez ebakitziagatik. TxB I 154.
Zatar eta ingi erabilliak Euzkadiz kanpo ateratzea debekatuaz.EAEg 12-6-1937, 1800.
Burutik bera zatar bat zula. JAIrazJoañixio 12.
Zatar batekin eskuak garbiturik. LabSuEm 183.
Sukaldeko zatarra eskuetan artu ta ontziak legortzen ari da. NEtxLBB 104.
Baina, halare, ipuia zaharra eta aspergarri xamarra, eta zatarrak erdipurdikoak izanik ere, badu teatroak halako "zera" bat, hemen aurkitzen ez duguna. MEIG I 155.
Gazia dago [zopa]. Zatar-usaia dario. MEIG IX 108.
azpiadiera-1.1
satar (G-goi). "Banderola"JMB At. .
sense-2
2.Saco usado en cierto juego de carnaval. Atsoa eta Tupina elgarri estekatzen dituzte, baten esku-mutur ezkerra bertzearen esku-mutur eskuinarekin. Libro duten eskuaz atxikitzen dute zatarra, zaku azkar luzaran bat irin xehez bete-betea, hartaz joko baitituzte arakatzaileak. LfGH 1971 (ap. DRA, que no da la pág.).
sense-3
3.
(V-gip ap. ElexpBerg). Basura.
azpisarrera-1
ZATAR-BILTZAILE (Lar, Hb).
Trapero. Nik, egia esan, kale-garbitzaile edo zatar-biltzaile izatea nahiago nuke. MIH 203.
azpisarrera-2
ZATAR-JANTZIAN(Ir, etc.) vestido con harapos. Ez da uste izan bear eizlanerako zatarjantzian dauden eiztarien irudi batzuek dirala. JMBELG 50.
azpisarrera-3
ZATAR-LOKARRI.
Venda. Lotu zion txamarra burniari zatar-lokarri aien bidez, eta gero oera, len zegoan tokira itzuli zan. OrSCruz 46.
azpisarrera-4
ZATAR-MORDOSKA (Gc ap. A).
"Estropajo" A.
azpisarrera-5
ZATAR ZAHAR.
Trapo viejo. Ire aragia estaltzen dun zatar zarrarengatik. 'Vieux lambeau de toile'
.OrMi 56.
Euzkadin ingia egingo badegu, zatar zarrak eta erabillitako ingia bear. "Trapos viejos"
.EAEg 20-1-1937, 851.
Zatarzar-biltzaile bihurtzea izan zuen betiko ametsa. MIH 366.
azpisarrerakoSense-5.1
(Fig.). Zer ikusi ere asko etortzen baiziran, besteren etxeko zatar zarrak aidatzeko asmoan. AtañoTxanKan 153.