etekin
Etim. Relacionado sin duda con edeki ; sería algo como (litm.) 'lo que se quita, saca de algo', como mozkin . v. FHV 231.
(
G-goi-to-bet ap. A; Izt VocC , H (G)),
etein (
G-azp ap. Iz IzG 201
).
Producto, fruto; provecho, utilidad; ganancia.
"
Au da olloon eteiña (G-azp), éste es el producto de las gallinas"
Iz IzG 201.
v. mozkin.
Tr. Antes del s. XX sólo se documenta en Iztueta. En el s. XX es frecuente en textos meridionales (aparece tbn. en J. Etchepare), gralmte. guipuzcoanos, sobre todo en autores de léxico cuidado. En
DFrec hay 24 ejs., meridionales.
[Ardiai] kentzen zaiozkaten etekiñak.
Izt C 172.
Marrubiak [...] eskintzen digute beren etekin gozoa.
A EEs
1916, 304.
Gurin, sagardau ta beste edozein etekin (producto) eurak egiñikua aurkeztuten dabezanai.
ForuAB 91.
Beren egiñen ortatik datorzkien etekin eta irabaziak.
Eguzk RIEV
1927, 424.
Iztuetaren Gipuzkoako Kondaira gaur ere atsegiñez ta etekiñez irakurri diteke.
Or EEs
1930, 65.
[Fabrikak] ukan ditzan, geiez bethetzeko nola etekinetarik husteko, bi errextasun: bat burdin-bidez, bertzea urez ur.
JE Ber 83.
Txillar legorra beste etekiñik ematen etzuan sailtxo bat.
Munita 128.
Lur gizen eta ezeak ditu gogokoenak, baño lur goseagoetan ere bere etekiña ematen ona da.
Ib. 40.
Prantziko Landetan etekin aundia ateratzen diote [itxas-piñuari] erretxinetan.
Ib. 79.
Ba al da munduan txerriaren etekiñik aintzakotzat artzen ez dunik?
Etxde JJ 28.
Bere zer eginaren etekina erakutsi zion jenteari.
Arti Tobera 271.
Neke orren truke eskeintzen zaion etekiña.
Vill Jaink 86.
Hizkuntz hauzietan etekin hobeak dituela haurren onerako egiten den lanak persona haziak euskaldundu beharrez maiz alferrik egiten denak baino.
MEIG II 97.
v. tbn. Basarri 142. Zait Sof 181. Ibiñ Virgil 100. AZink 14. Insausti 27.
(Con gen. subjetivo).Bien, provecho.
Alegiñak egiten dituzute nere etekiña birtutean dagoela neri erakusten.
Vill Jaink 84.
Agindu auek, ondo begiratzen bada, norberaren etekiña eta guztion ona ziatu besterik eztute egiten.
Ib. 82.
Gizartearen etekiña.
Ib. 165.
DOMU-ETEKIN.
v. 1 domu.
ETEKINDUN.
Que produce (...).
Debeku oni alderatuten yakoz basuak, 1908ko Bagilla 24ko Lagijak diñoazan etekindunen artian ezpadagoz.
(1918).
ForuAB
137.