1.
(SP, Dv, H, A),
ibilpide. Camino, ruta, recorrido; trayectoria; paso."Lieux de promenade"SP.
"Chemin bon ou mauvais que l'on suit"H.
"Curso"A.
Iongoikoa gidatzatzu arren ene urratsak, / ustekabez har ez nazan ibill bidean gaitzak. EZ Man II 38. Kurutzekoen ibilbidea. Añ EL2 185 (EL1 176 Kalbarioko estaziñoak). [Urumea] Oriarekin bat egiñik Donostiatik Tolosara urezko ibilbidea ifinteko. Izt C 118. Ahalkegabea da gizona non-nahi jarriko dena jendearen ibil-bidetan. Dv Lab 173. Zeruko izarren ibilbideari begira dagoena. Dv Imit 4, 3 (ap. A). Ezkerraldeko ibilbide estutik gelatxo ezkutu batera sartu ziran. TAg Uzt 178. Tarteak sortu, tarteak asmatu, ibilbideak billatu. Txill Let 119. Alaxe zegoan ibil-bidea paperean jarrita. Anab Aprika 20. Ibilpidean [...] ba eben toki bat txakurrak atsegiñez ikusi oi ebana. Erkiag BatB 49. Bitarte ortan ibilbide leguna bai; baiña oso luzea. AZink 52. En DFrec hay 14 ejs. de ibilbide y uno de ibilpide. v. tbn. Ag Serm 488. Or SCruz 98. Ldi IL 21. Mde HaurB 82. PPer Harrip 62. Ibilpide: Prop 1897, 126. Ag Serm 422. Ol EEs 1919, 26.
azpiadiera-1.1
"Andanza. Bere ibilbideak gordetzen ditu inguruko jendeeri" Dv (ap. DRA). "Au moral, conduite, démarche" H. Guri ere egiguzu grazia iasaleei, / ibillbideei guardia emateko hunenei. EZMan II 67.
Hartaz betheko da zure arima, haren ibil-bideak eta iar-mainak ikhasiko tutzu. SPPhil 90 (He 92 haren mañak eta bideak).
Euskalduna euskaldunarekin aurki gaitezken ibilpide guzietan [euskaraz mintzatu]. LanderRIEV 1907, 430.
Orra, orra ibillbide txarraren azkena. AgG 63.
Gizonen argaltasun ta ibilpide okerrak. Ib. 4.
Ikusten dütiela gure ibilbide eta solasak oro. Const 26.
Ez baitiat nahi izan hire ibilpide makurren tapagailu. LarzIru 82.
v. tbn. Laph 120.
sense-2
2.
(G-to),
ibilpide (V-arr-gip, G-azp)
Ref.:
A;
GteErd 159;
ZestErret
. "Paso, modo de andar. Ibilbide ona du, es muy garboso, tiene buen paso"A.
"[Erreuma du] eta ez du ibilpide ona (V-gip, G-azp), ibilpide txarra deuko (V-arr)"GteErd 159.
"
Hura, gizajua, ibilpide txarrakin ezautu genduk guk
"ZestErret.
Izanik aiñ ibiltauna eta ibilpide ain errezekoa. Ezale 1897, 211b.
Txapela belarrietaragiño ta eskuak kaltza-sakeletan, [...] ibilpidea baratza. RIEV 1907, 169.
Gizon orreri ondo / erreparatuta, / ibilpidia dago / oso baldartuta. UztSas 196.
Osasunez ere oraindik bastante ondo arkitzen naiz: ibilbide ona daukat, bista ona, entzun ere oso ondo egiten det.BAyerbe 166.
azpiadiera-2.1
ibilpide (V... ap. A). "Medio de andar, fuerza en las piernas. Ibilpiderik eztaukat (V-m), no puedo andar, no tengo fuerza en las piernas"A.
Bereala kendu zizkidaten begi-bixta ta ibilpidea. "La fuerza de los pies"
.BerronKijote 170.
sense-3
3.Medio de locomoción. Uropanoak hunaratu direnetik, ez da holako ibilpide moldegaitzik ikhusten. Prop 1898, 100.
(se refiere al palanquín)Euzkadi guzia zear ibilbide guzietan ibilli al izateko eskatuaz."Medios de locomoción"
.EAEg 23-2-1937, 1133.
Doala [trena]. Beste ibilpideren bat lortuko dau. EtxabuKontu 167.
sense-4
4.Cauce. Badu, halako ordu batez berak egina, bigarren aska edo ibilpide berri bat ura har ez dezaken lur tinko batean. Prop 1906, 101.
azpiadiera-4.1
Paseo (calle). Ipar-kale, Kai, Ama Neskutsaren ibilbide, San Iñazio kale ta Iltegi edo Matadero kalean. EtxabuKontu 210.
Iruñeko ibilbide zabal batean Foruei edo Lege zaharrei eraiki zieten oroikarri ederra. MEIG I 243.
sense-5
5.Regla, ordenamiento.
[Elizak] gizoneri emaiten ditu elgarrekin ongi bizitzeko behar dituzten argiak eta ibilbideak. "
Doctrinas et præcepta"
.ArbErlis 207.
sense-6
6.Medio, recurso. Ez baduzu zure hitza beiratzen jakin azu behar diren ibilpideak ibiliko ditudala. LarzIru 100.
azpisarrera-1
IBILBIDE-MODU.
Medio de locomoción. Denbora heietako ibilpide modu xuhurrez badut zerbait erranik, autobus xahar hartaz eta beste. LarreArtzainE 153.