Azpisarrerak (3)
meritu
meritu.
(V-gip ap. Elexp Berg ; SP),
merito
.
Mérito. "Zazpi ume azi baittu, eztauka merittu makala" Elexp Berg. v. merezimendu.
Tr. Documentado al Norte en Leiçarraga, en autores del s. XVII y en AstLas, Goyhetche y Zalduby. Al Sur se encuentra en Cardaberaz, en un texto baztanés del s. XVIII (FamInst 821), en Añibarro (EL1 65), Guerrico y autores desde la segunda mitad del s. XIX, principalmente bersolaris y textos populares. Meritu es la forma más usual. Hay merito en Cardaberaz (junto a meritu), Guerrico y JanEd (I 23). En DFrec hay 23 ejs. de meritu y 1 de merito, todos ellos meridionales.
Gure merituz ezin goga dezakegula Iainkoa guri ungi egitera. Lç Ins D 1r. Anhitz obra on egiten dute eta bai meritu ere erdiesten. Ax 153 (V 101). Jesukristoren pasioneko meritua eta balioa. Ib. 527 (V 339). [Sainduak] eztira loriatzen bere merituez. SP Imit III 58, 8 (Ch merezimendu). Ona testamentu balioso ta merito andiko bat. Cb Eg III 223. Neke guziak pazienzia ta meritoaz eramateko. Ib. 368 (Just 138 meritu). Emaztiari burian/ adarren egitia dela/ meritu handi bat lurrian. AstLas 22. Mesederik batere eskatzeko, meritorik batere ez degunak. Gco I 407. Bethi atsegin bat da erakurtzen dena aise konprenitzea. Hauk ere badukete bere meritua. Gy XII. Beste mundurako merituak irabazi. Bv AsL 133. Frantzian [...] plekariak sahetseko paretarik gabe artzen dire Espainian baino meritu gehixagorekin. Zby RIEV 1908, 85. Bada merito anditzat zeukaten gazte aien garbitasuna. Ag Serm 255. Meritu aundiyak daduzka oraiñ / eskolan erakustiak. EusJok 26 (v. tbn. II 84 y 51). Ez ei eukan meritu makala [...] aiñ ederto eitiak. SM Zirik 103. Egillearen erruak edo merituak eskatzen duen aiñaan. Vill Jaink 104. Otoitzaldian egiñ oriek oro "bestek eragiñak" balira [...] ez leuke batere meriturik. Or in Gazt MusIx 46. Gudan irabazitako merituak bear zizkin. Ataño TxanKan 250. Naikoa egin zutela, naiko merituak bazituztela uste det. BAyerbe 153. Pazientziaz eroateak / badau naikoa meritu. FEtxeb 48. v. tbn. Harb 453. Hm 111. Tt Arima 40. CartAnd 375. AB AmaE 399. Sor Bar 38. Arrantz 36. Enb 80. Tx B 124. Bilbao IpuiB 228. Basarri 60. Osk Kurl 168. Uzt LEG I 339.
(Con suf. de comparación).
Aldez gehiago da eta merituago, probeari [...] emaitea. Ax 228 (V 151;
v. tbn. 240 (V 161)).
Mérito. "Zazpi ume azi baittu, eztauka merittu makala" Elexp Berg. v. merezimendu.
Tr. Documentado al Norte en Leiçarraga, en autores del s. XVII y en AstLas, Goyhetche y Zalduby. Al Sur se encuentra en Cardaberaz, en un texto baztanés del s. XVIII (FamInst 821), en Añibarro (EL1 65), Guerrico y autores desde la segunda mitad del s. XIX, principalmente bersolaris y textos populares. Meritu es la forma más usual. Hay merito en Cardaberaz (junto a meritu), Guerrico y JanEd (I 23). En DFrec hay 23 ejs. de meritu y 1 de merito, todos ellos meridionales.
Gure merituz ezin goga dezakegula Iainkoa guri ungi egitera. Lç Ins D 1r. Anhitz obra on egiten dute eta bai meritu ere erdiesten. Ax 153 (V 101). Jesukristoren pasioneko meritua eta balioa. Ib. 527 (V 339). [Sainduak] eztira loriatzen bere merituez. SP Imit III 58, 8 (Ch merezimendu). Ona testamentu balioso ta merito andiko bat. Cb Eg III 223. Neke guziak pazienzia ta meritoaz eramateko. Ib. 368 (Just 138 meritu). Emaztiari burian/ adarren egitia dela/ meritu handi bat lurrian. AstLas 22. Mesederik batere eskatzeko, meritorik batere ez degunak. Gco I 407. Bethi atsegin bat da erakurtzen dena aise konprenitzea. Hauk ere badukete bere meritua. Gy XII. Beste mundurako merituak irabazi. Bv AsL 133. Frantzian [...] plekariak sahetseko paretarik gabe artzen dire Espainian baino meritu gehixagorekin. Zby RIEV 1908, 85. Bada merito anditzat zeukaten gazte aien garbitasuna. Ag Serm 255. Meritu aundiyak daduzka oraiñ / eskolan erakustiak. EusJok 26 (v. tbn. II 84 y 51). Ez ei eukan meritu makala [...] aiñ ederto eitiak. SM Zirik 103. Egillearen erruak edo merituak eskatzen duen aiñaan. Vill Jaink 104. Otoitzaldian egiñ oriek oro "bestek eragiñak" balira [...] ez leuke batere meriturik. Or in Gazt MusIx 46. Gudan irabazitako merituak bear zizkin. Ataño TxanKan 250. Naikoa egin zutela, naiko merituak bazituztela uste det. BAyerbe 153. Pazientziaz eroateak / badau naikoa meritu. FEtxeb 48. v. tbn. Harb 453. Hm 111. Tt Arima 40. CartAnd 375. AB AmaE 399. Sor Bar 38. Arrantz 36. Enb 80. Tx B 124. Bilbao IpuiB 228. Basarri 60. Osk Kurl 168. Uzt LEG I 339.
(Con suf. de comparación).
Aldez gehiago da eta merituago, probeari [...] emaitea. Ax 228 (V 151;
v. tbn. 240 (V 161)).
MERITU GABEKO.
Inmeritorio, no meritorio. v. meritugabe.
Irakatsiko leuskigula zerura joateko era polit bat! Ta ez uste gero meritu bagako erarik. Bai zera meritu bagakorik! Bilbao IpuiB 88.
Irakatsiko leuskigula zerura joateko era polit bat! Ta ez uste gero meritu bagako erarik. Bai zera meritu bagakorik! Bilbao IpuiB 88.
MERITUZ .
(Tras gen.). Por mérito de.
Orduko dolore minen merituz libra nazazu etsaien eskutik. Harb (ed. 1690) 112.
(Tras gen.). Por mérito de.
Orduko dolore minen merituz libra nazazu etsaien eskutik. Harb (ed. 1690) 112.
MERITUZKO.
Meritorio.
Bainan ezta gauza itsusia, aitzitik merituzkoa da, bere esposaren obeditzea. SP Phil 166.
Bainan ezta gauza itsusia, aitzitik merituzkoa da, bere esposaren obeditzea. SP Phil 166.
Egoitza
- B
- BIZKAIA
- Plaza Barria, 15.
48005 BILBO - +34 944 15 81 55
- info@euskaltzaindia.eus
Ikerketa Zentroa
- V
- LUIS VILLASANTE
- Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
20018 DONOSTIA - +34 943 42 80 50
- donostiaordez@euskaltzaindia.eus
Ordezkaritzak
- A
- ARABA
- Gaztelako atea, 54
01007 GASTEIZ - +34 945 23 36 48
- gasteizordez@euskaltzaindia.eus
- G
- GIPUZKOA
- Tolare baserria. Almortza bidea, 6
20018 DONOSTIA - +34 943 42 80 50
- donostiaordez@euskaltzaindia.eus
- N
- NAFARROA
- Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
31002 IRUÑEA - +34 948 22 34 71
- nafarroaordez@euskaltzaindia.eus
Elkartea
- I
- IPAR EUSKAL HERRIA
- Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
64100 BAIONA - +33 (0)559 25 64 26
- +33 (0)559 59 45 59
- baionaordez@euskaltzaindia.eus
