txartasun
1.
(
Lar,
Lecl,
Dv,
H (que cita a He),
Zam Voc).
Maldad, mezquindad.
"Baxeza de ánimo"
Lar.
"Impatience"
Lecl.
"Caractère aigre eta mesquin"
Dv.
"État, qualité, nature de ce qui est [...] enclin à mal faire, de mauvais caractère, dangereux, impatient, de mauvaise humeur"
H.
Ikhusiko duzu zure sensuetan sortzen hasi den txartasuna bihotzeraño igatera entsaiatzen dela.
He Gudu 83 (v. tbn. otro ej. en la misma pág.).
A! Emakume ori! Ezin txinixtu litekek bere txartasuna. Eta guri digun gorrotoa.
Alz Ram 78.
(Con -zko, adnom.).
Txartasunezko edo inpazienziazko mobimenduez higitua eta tentatua bazare.
He Gudu 83 (SP 59 pazienziagabetasunak zarabiltza).
Baldin ez baduzu usantza hartzen, hiroiak eta laidoak maitatzekoa [...] ez duzula niholere zure bihotzetik khenduko, txartasunezko bizioaren azkeneko erroa.
Ib. 86.
2.
(V ap. A
; Añ, Dv, H).
"Enfermedad"
Añ.
"Mauvais état [...] de la santé"
Dv.
"État, qualité, nature de ce qui est [...] malade, souffrant sérieusement"
H.
"
Txartasuna,
[...] état périlleux d'un malade"
Ib.
(s.v. x-)
Bisita haren egitetik gibelatua denean edo txartasunez, edo bertze zerbeit arrazoinez.
JesBih 471.
3.
(V, L, BN, S; Dv, H)
Ref.:
A;
Lh
.
"Mauvais état des choses"
Dv.
"État, qualité, nature de ce qui est mauvais à l'usage, de peu de valeur, usé, vieux, peu propre à remplir son office, mal fait, mal executé, [...] mauvais, pluvieux en parlant du temps"
H.
"Defecto"
A.