txilio
(
V, G, AN-5vill; Izt 24v,
Zam Voc;
-ill- Añ),
silio (
V; Izt 24v),
txiio,
txijo,
zilio (
V-gip; A Apend),
txiliu,
txillido (
Lcc)
Ref.:
A (silio, txilio, zilio);
Etxba Eib (txilixua);
EAEL
323;
Elexp Berg (txilixo)
.
Grito, chillido.
"Chillido. Emakuma asko batuezkero, batez bere gazte-zoroak badira, berbea ta txillioa izango dira (V-m), juntándose muchas mujeres, [...] habrá palabras y chillidos"
A.
"
Silio (msOch), chillido"
Ib.
"
Gau illunian, txilixua izan da izugarrizkua
"
Etxba Eib. "Egundoko txilixuak etara zittuan poltsia arrapau zotsenian" Elexp Berg.
.
Tr. Documentado en autores vizcaínos y en Mokoroa.
Bela-kumeen txilioak, negarrak ta deiak.
Añ
MisE
75.
Batak egiten dau garraasi bat. Bestiak silijo bat.
fB Olg 72.
Aiñ mutilldurik ikusitean bere burua / eskergak ziran aren orroi ta txiliuak.
AB AmaE 439.
Deadar, garraxi ta txillioak.
Ag Kr 67.
Eskeak eta eskeintzeak, algarak eta txilioak, otoitzak eta irrintziak [...].
Ag G 181.
Geiago ezinda, iru edo lau txilio miñ aterazi bere txistuari.
Mok 17.
Zer diran ango txiiiooo!... Zer ango garraxi!
Enb 179.
Ai ene! ta txilijua ugari izan ziran eta amaieran, oker-oker eginda, arteztu eziñik geratu zan.
Kk Ab II 147 (55 txiliyuek).
Ostroen dardarak eta txorijen txijuak.
Laux BBa 34.
Ango bildur-izu, txilio ta didarrak!
Erkiag Arran 145.
Eroan dabe kanpora Potxolo txilio ta orruka.
Bilbao IpuiB 67.
Eta emakumeen txilioak! Ta Luzianoren arrapaladea!
Ib. 233.
Ez doguz nai zarata, / kantu ta txilio, / baizik maite biotzez / gaur San Antonio.
Ayesta 45.
(Como primer miembro de comp.).
Bere emazte pirriaren txilio-soñuekin oituta egoan da.
Alzola Atalak 57.
TXILIOA BOTA.
Gritar.
Amabiak jotean Miren Arantxak bota eban txilioa.
Bilbao IpuiB 275.
TXILIOA JO.
Gritar.
Mantak artu ta, txilixuajoten ebanerako, kalabozora.
Gerrika 49.
TXILIO EGIN.
"Chillar, txillio egin" Añ.
(Con determinantes).
"Gritar. Txilixua eiñ barik, ezin agiña ataratzen laga
"
Etxba Eib
.
"
Txilixuk eitten ttuz (V-m) [...] txillixua ein deu (G-azp)"
EAEL
323.
"Txilixuek egin zittuen (V-gip)" Gte Erd 236 (junto a karraxiek egin, oihu egin, diarrak egin, etc., de otras zonas).
Txilio aundi bat egiñaz asi zan tontorra bera.
Apaol 114.
Ango emakume bakarrak egundoko txilio ta oiuak egin zituan mutillaren alde.
Erkiag BatB 29.
TXILIOZ.
Gritando.
Gau eta egun txilioz dagoz: / Ai gara Gaztelakoak!
AB AmaE 17 (v. tbn. el mismo ej. en Or Eus 199).
Troketan jausten diran ur minduak ez dira / aiene, ta aiene, txilioz ixilltzen.
Ib. 362.