(
V, G ap. A
; H;
-ill- SP,
Deen I 9,
Urt III 203,
H),
piloto (
Lcc,
Lar,
Añ,
H),
pilota(det.).
Piloto (sentidos prop. y fig.).
"
Edozein da piloto, eguraldi ona danian (V-m)"
Bon.
"1. pilote, lamaneur, pilote qui command une barque; 2. guide, celui qui guide"
H.
v. lemazain.
Tr. Documentado desde finales del s. XVI. La forma más usada es
pil(l)otu, seguida de
pil(l)oto; hay además un ej. de
pilota (det.) en Larrakoetxea. En
DFrec hay 4 ejs. de
pilotu, 5 de
pillotu y 18 de
piloto.
Unzi pilotu guziak ere [...] urrun egonen dirade.
Lç Apoc 18, 17 (He pillotu, Ur piloto, BiblE kapitan-pilotu; TB untzigidari, Dv lemazain, Ip untzizañ, Ur (V) gobernari, Ol ontziburu, Ker itsasontzi-buru
).
Gobernazalea eta pilotua.
Lç Act 27, 11.
Berau pilotu berau bela.
Lazarraga B16, 1200v.
Pilotuen eskuan axerik ez.
RS 218.
Onzia galduezkero, guztiok pillotu.
RIs 70.
Espiritu Sakratua itsasoko pillotu.
EZ Man I 30.
O Iongoiko Elizaren iakintsun pillotua.
EZ Man II 132.
Maistrubenzat edo pillotubentzat, edo itxasoan nabigatzen dutenentzat.
INav 3.
Pillotuek iakin behar baitute leku perilletarik goardatzeagatik.
Ib. 105.
Pillotutzat zure grazia, / zure gloria haizetzat.
Gç 108.
Untzi pilotu gabe galdu ordean dabiltzanak.
ES 141.
Portuko pillotu ona .
(1765).
RIEV
1923, 154.
Hen saihetsian zen Andres de Baze pilotia, banderaren ekharle.
Egiat 158.
Pilot]ar[iari ta berze ofizierer zereien erran.
Ib. 160.
Pilloto larri ibilli dana, / ontzia salbau ezinda.
AB AmaE 87.
Piloto ta mariñel besoz azkarrak.
Ib. 381.
Pilotua, hori da, lekhuko ur guzien berri dakielarik, lema (gouvernail) eskuan, untziari bere bide hoberenaren emateaz artha duena.
Prop 1909, 91.
Artu eban bigarren agintari edo pillotu izateko eskubidea.
Echta Jos 190.
Gazte sendo bat bear izan dot pillotu joateko.
Ib. 276.
Pilotuak umeari esan zion euskeraz.
Lh Yol 37.
Ontziya zuzen giatu zuan / zuten pilotuak.
MendaroTx 382.
Piloto eta makinalaria.
EAEg 15-1-1937, 811.
Kapitanak eta pilotoak ez zuten ausardirik izan illunpe artan jarraitzeko.
JAIraz Bizia 48.
Pilotaren atz orkoroa yaukanat emen, etxerantza etorrela ontzia urperatuko itxas-pilotarena.
Larrak EG
1957 (9-12), 65.
Itxasgizon eginda, pillotu izentauta.
Erkiag BatB 183.
Huntzi-gainan, pilotuaren agindupean, lurrin-makinattoaz ziarduen itsas-langileek.
Osk Kurl 129.
Piloto, nagusi eta azafata eta diran guztiok.
Gerrika 211.
Etxeberrik, horratik, argiro bereizten ditu beti patroiaren eta pilotuaren kargua eta egitekoa.
MEIG III 57.
v. tbn. Ax 350 (V 232). Piloto: Dv Telem 122.
Pilarmonika atera ta asi zitzaion jotzen "Ni naiz kapitan pilloto".
Anab Poli 46.
Pez piloto, rémora.
"Rémora"
Lf GAlm
1957, 33.