Aurkibide honetan, euskal hitzaren bilakaera semantikorako edo barne-osagaien paralelo gisa emaniko beste hizkuntzetako hitzak bildu dira. Hortaz, aurkibide hau ez da hiztegian agertzen diren euskaraz besteko hizkuntzetako hitz guztien osoko bilketa. Esaterako, gertakari fonetiko baten erakusgarri aipatzen den lat. lucanica (>*lukaĩka > lukainka) bezalakoak ez dira jaso. Horretaz gain, ez dira bertan bildu euskal hitzen jatorrian diren erdal hitzak; horiek etimologien zerrendan aurki daitezke, hemen bezala han ere hizkuntzaka antolatuak.
Aleman zaharra
geswinde ‘bizkor’, azkar (hatz)
saga ‘zerra’, haitz
sahs ‘labain, ezpata labur’, haitz
schön ‘distiratsu’, bitxi (bizi)
triuwen ‘fidatu’, zin (zur)
wolfsmond ‘abendu’, otsail (hor)
Alemana
aufsteigen ‘jaiki’, jaiki (*edin)
Bein ‘hanka’, berna
Blatt ‘orri, hosto’, horri
Deutschland (herri-izena), herri (ino)
fahren ‘bidaiatu’, lagun
Frühstück ‘gosari’,askari (hats)
Gefährte ‘bidaide, lagun’, lagun
Gluck Henne ‘oilalokak (konstelazioa)’, bortz/bost (bortz)
heint ‘egun, gaur’, gaur (gau)
hinecht (Suitza) ‘hurrengo gau’, gaur (gau)
Holzkoltz ‘mozkor’, ‘ergel’, zoro (zur)
Holzkopf ‘ergel’, zoro (zur)
Monat ‘hilabete’, hil1 (hil)
Mond ‘ilargi’, hil1 (hil)
Montag ‘astelehen’, ilen (hil)
schön ‘eder’, bitxi (bizi)
schwerhörig ‘erdi-gor’, gor
starren ‘zurrundu, zurrun egon’, so (sor)
über ‘gainean’, tzar (zahar)
Wein ‘ardo’, ardo/arno (edan)
Witwe ‘alarguntsa’, alargun (lagun)
Wolf-monath (Saxonia) ‘urtarril’, otsail (hor)
Aragoiera zaharra
genollo ‘leinu, arraza, familia’, belaun (berna)
genoylla ‘leinu, arraza, familia’, belaun (berna)
Bearnes zaharra
labir ‘(gau)-erorte’, gau
Bearnesa
acasar ‘ezkondu’, borda
amià ‘ekarri’, jin (*edin)
amià’s ‘etorri’, jin (*edin)
arré-hilh ‘arraseme’, iloba
biéne ‘etorri’, ‘bilakatu’, jin (*edin)
bargà ‘garbatu’, eho
enbobe ‘erein, ereite lanak egin’, irin (eho)
Daniera
lyd ‘soinu’, entzun
lytte ‘entzun’, entzun
slem ‘txar, gaizto’, txar (zahar)
stor ‘handi’, tzar (zahar)
Dravidiar hizkuntzak
*cay- ‘bost’, bortz/bost (bortz)
eṉṟu (tamilera) ‘eguzki’, uda (egun)
eṉṟūr (tamilera) ‘eguzki, eguzki argi, uda’, uda (egun)
jabbe/jabbi (tulu hizkuntza) ‘gizon/emakume zahar’, txar (zahar)
jabbu (telugu hizkuntza) ‘ahul, ez on, tar’, txar (zahar)
*kay/*key ‘esku’,bortz/bost (bortz)
maṛa (tamilera) ‘ahaztu’, atzendu (hatz)
maṟai (tamilera) ‘ostendu’, atzendu (hatz)
maṭṭam (tamilera) ‘txikitasun, gutxiagotasun’, txar (zahar)
maṭṭamu (tamilera) ‘azpiko, pobre, txar’, txar (zahar)
nūṟu ‘hauts egin, zehatu’, ‘100’, ehun1 (eho)
ōr (tamilera) ‘arretaz entzun’, ‘ezagutu’, ezagun
o·riḍ- (kota hizkuntza) ‘entzun’, ezagun
tabbilu̥, tabbuli (tulu hizkuntza) ‘zurtz’, ‘arrunt, baxu’, ‘ahul’, ‘beldurti’, zurtz (zur)
Errumaniera
pădure ‘baso’, baso (barren)
picior ‘oin’, ‘zango’, hoin
(se) uita ‘bere buruaz ahaztu’, ‘begiratu’, so (sor)
Errusiera
jadrŭ ‘bizkor’, azkar (hatz)
kóleno ‘belaun’, belaun (berna)
mama ‘ama’, ama
Nashedha ‘oilo eseriak (Pleiadeen konstelazioa)’, bortz/bost (bortz)
nebo ‘zeru’, ortzi
pokolénie ‘belaunaldi’, belaun (berna)
rot ‘aho’, aho
terjat’ ‘galdu’, galdu (gain)
tovar ‘ekoizkin, salgai’, lagun
tovarišč ‘lagun’, lagun
voskresén’e ‘berpizte’, ‘igande’, igande (gain)
Eslaviera zaharra
bogŭ ‘jainko’, jainko
brŭvŭno ‘ohol’, zubi (zur)
cędo ‘-ren ume, seme-alaba’, seme (sen)
-čęti ‘hasi’, seme (sen)
-činą ‘hasi’, seme (sen)
drěvo ‘zuhaitz’, zin (zur)
jelenĭ ‘orein’, orein
noga ‘zango’, hoin
oblakŭ ‘laino’, ‘estalki’, laino
pǫtĭ ‘bide’, ibai (hur)
rŭtŭ ‘gailur’, aho
starǔ ‘zahar’, tzar (zahar)
trěti ‘igurtzi’, galdu (gain)
vino ‘ardo’, ardo/arno (edan)
zabyti ‘ahaztua izan’, atzendu (hatz)
žiti ‘bizi’, ezkur (hezi)
Ewe
kítsíkítsí ‘txiki’, txiki/ttipi
Frantses zaharra
(estre au) pain de ‘-en menpean bizi’, ogi (hor)
peuce ‘belatzaren lehen behatz’, behatz (hatz)
soi ‘nahikari bizi’, egarri (gar)
viste ‘bizkor’, azkar (hatz)
Frantsesa
à la française ‘frantses eran’, euskara (ino)
alors ‘orduan’, orduan (ordu)
anuit ‘egun, gaur’, (Suitza) ‘gaurko gau’, ‘bart’, gaur (gau)
beau-père ‘aita ponteko’, aitader (aita); alabaeder (alhatu); ama(n)der (ama); semeder (sen)
belette ‘erbinude’, and(e)re
belle-mère ‘ama ponteko’, aitader (aita); alabaeder (alhatu); ama(n)der (ama)
blé ‘gari’, gari (gain)
bois fourré ‘baso sarri’, sarri
broyer ‘xehatu, apurtu’, eho
canaille ‘jendaila, jende lotsagabe’, hordi (hor)
cesser ‘gelditu’, herio (*edin)
chevalier ‘zaldizko’, ‘zaldun’, zaldun (azal)
chose ‘gauza’, kausa
ciseaux ‘guraizeak’, ‘dantzako mugimendu bat’, aiztur (haitz)
compagnon ‘lagun’, lagun
connaître ‘ezagutu’, ezagutu (ezagun)
(il tombe des) cordes ‘euria etengabe ari du’, ziri (zur)
décéder ‘hil’, herio (*edin)
dent de l’oeil ‘letagin’, letagin (begi)
devenir ‘bilakatu’, jin (*edin)
(ouir) dur ‘gaizki, nekez entzun’, gor
élever ‘hazi, handitu’, ‘hezi’, hezi
éloigné ‘urrundu’, urrun (hur)
endurer ‘sufritu, eraman’, igurtzi2 (gor)
(avoir l’) esprit (à rire) ‘(farre egiteko) gogoa izan’, asaldatu (hats)
femme ‘emakume’, ‘esposa’, emazte (eme)
festin (ipar-ekial.) ‘eztei-oturuntza’, eztei
(fére lai) féte (erdi-ekial.) ‘ezteietara joan’, eztei
feu ‘su’, sugate (su)
fourré ‘sasi’, sarri
foyer ‘etxe’, sugate (su)
fromage ‘gazta’, gazta (gatz)
gourviller ‘berandu beilatu’, berandu
grand-mère ‘amona’, ama
javart ‘ardien apatxen arteko gaitza’, ‘gaztainondoen gaitz bat’, zimel (zur)
jeunet ‘oso gazte’, -xe (zehe)
journée ‘egun’, egun
là-bas ‘behe(an)’, hura (hur)
pain des chiens ‘txakurrentzako ogi’, ogi (hor)
petit ‘txiki’, txiki/ttipi
petit-déjeuner ‘gosari’, gosari (gose)
pommeau ‘ezpata-sagar’, sagar
pont ‘itsasontziko zubi’, zubi (zur)
prunelle ‘begi-nini’, begi-nini (begi)
(fièvre) quarte ‘sukar laurden’, laurden (labur)
rebreyer (Borgoina) ‘hausnartu’, eho
reconnaître ‘aitortu, onartu’, ezagutu (ezagun)
rejeter ‘bota’, ‘baztertu’, eragotzi (egotzi)
repousser ‘bultza egin’, ‘baztertu’, eragotzi (egotzi)
riverain ‘auzo, bizilagun’, hur
rosée ‘arrosa koloreko’, gorri (gor)
rosier cent-feuilles ‘ehun-hosto’, ehun1 (eho)
sauvage ‘basati’, baso (barren)
savoir ‘gustua, zaporea izan’, jakin1 (ekin)
(un) tas de ‘asko’, murri
tenir à ‘maite izan’, maite (eman)
tissu ‘ehun’, ehun2 (eho)
(ça lui) va (très bien) ‘ongi doakio’, joan
veille ‘bezpera’, berandu
vent d’aval ‘mendebal’, ifar/ipar (hur)
vieille coquette ‘erregina (arraina)’, erregina
Galego-portugesa
avicimao ‘zorigaiztoko’, zori2 (zor)
donhina ‘erbinude’, and(e)re
Madriceiras (Galiziako leku-izena), emasabel (eme)
matar ‘hil’, ero2 (eho)
ontem ‘atzo’, gaur (gau)
pão ‘ogi’, ‘gari, ogia egiteko den ale’, ogi (hor)
Galesa
Dydd Llun ‘astelehen’, ilen (hil)
elain ‘orein eme’, ‘orkatz’, orein
gwenith ‘gari’, ogi (hor)
gwin ‘ardo’, ardo/arno (edan)
gwynn ‘zuri’, ogi (hor)
wythnos ‘aste’, atzo (hatz)
Gaskoia
bèle-may ‘ama ponteko’, aitader (aita); alabaeder (alhatu); ama(n)der (ama); semeder (sen)
bèu-pay ‘aita ponteko’, aitader (aita); alabaeder (alhatu); ama(n)der (ama); semeder (sen)
carboade ‘xingar, xingar-zafla’, xingar (zur)
creat ‘ume’, ‘sehi, morroi’,sehi (sen)
heste-de-Dieu ‘bestaberri’, festa
platussa ‘platuxa’, zabal
tite ‘titi’, titi
Gaztelania
a la vizcaína ‘bizkaitar eran’, euskara (ino)
abadejo ‘bakailao’, apex (apez/apaiz)
adocenar ‘hamabika zenbatu’, ‘arruntzat hartu’, ‘arrunt bihurtu’, amaitu (handi)
ahorita ‘oraintxe’, -xe (zehe)
alejado ‘urrundu’, urrun (hur)
almuerzo ‘gosari’, ‘bazkari’, gosari (gose)
(a estas) alturas ‘garai hauetan’, garai (gain)
amarillez ‘min hori’, min
anoche ‘bart’,bart (gau)
aquel ‘hura’, hura (hur)
(quiebra) arados ‘itxiokorri’, golde (gor)
blanco ‘jomuga’, zuri (zur)
caballero ‘zaldizko’, ‘zaldun’, zaldun (azal)
(diente) canino ‘letagin’, hortz (hor)
cansadillo (Dominikar Errepublika) ‘nekatuxe’, -xe (zehe)
carbonada ‘okela erre’, xingar (zur)
(hacerse) cargo ‘zerbaiten ardura hartu’, jabe (*edun)
carnero ‘ahari’, ahari (handi)
carnestolendas ‘inauteri’,aratuste (eho)
casar ‘ezkondu’, borda
chico ‘txiki’, txiki/ttipi
Ciempozuelos (leku-izena), ehun1 (eho)
colorado ‘gorri’, gorri (gor)
comer ‘bazkaldu’, afari (gau)
comida ‘bazkari’, afari (gau)
cosa ‘gauza’, kausa
coser a balazos ‘balaz josi’, josi
criado ‘sehi, morroi’, sehi (sen)
criar ‘hazi, hezi’, ‘sortu’, hezi; sen; sehi (sen)
crío ‘ume, sein’, sehi (sen)
(fiebre) cuartana ‘sukar laurden’, laurden (labur)
(ser) dado a ‘zerbaitetarako joera izan’, maite (eman)
delgada (Araba) ‘opil, ogi txiki’, ope (hor)
desayuno ‘gosari’, gosari (gose)
devenir ‘bilakatu’, jin (*edin)
diente del ojo ‘letagin’, letagin (begi)
dorado ‘urre koloreko’, gorri (gor)
duro de oído ‘erdi-gor’, gor
empañar ‘(kristala) lurrundu’, gandu (gain)
encanarse ‘hizketan denbora galdu’, txakur
encarnado ‘gorri’, gorri (gor)
endurar ‘(pazientziaz) sufritu’, igurtzi2 (gor)
entonces ‘orduan’, orduan (ordu)
fuego ‘su’, sugate (su)
hijodalgo ‘kapare’, aitonume (aita)
hogar ‘etxe’, sugate (su)
hoguera ‘etxe’, sugate (su)
huerto ‘baratze’, baratze (baratu)
impreso ‘inprimatu (izond.)’, ‘inprimaki’, hautsi (hauts)
imprimido ‘inprimatu (part.)’, hautsi (hauts)
lechuza ‘hontz’, olio
lengüeta ‘mihi’, mintz (min)
machete ‘aihotz’, aizto (haitz)
madero ‘baldar, trakets’, egur
Madricejos (leku-izena), emasabel (eme)
Madrid (izena), emasabel (eme)
Madriz (Errioxako leku-izena), emasabel (eme)
manta ‘tapaki’, ‘mordo, asko’, ehun1 (eho)
matar ‘hil’, ero2 (eho)
mirar ‘begiratu’, so (sor)
(aquí) mismito ‘hementxe’, -xe (zehe)
(un) montón de ‘asko’, murri
mora ‘masusta’, gorri (gor)
morado ‘more’, gorri (gor)
niña del ojo ‘begi-nini’, begi-nini (begi)
pájaro de mal agüero ‘parte txarreko txori’, zori2 (zor)
(tener) pájaros en la cabeza ‘txoriburu izan’, zoro (zur)
pan ‘ogi’, ‘gari, ogia egiteko den ale’, ogi (hor)
pan de perro ‘txakurrentzako ogi’, ‘kalte, zigor’, ogi (hor); susperro
paniquesa (Nafarroa) ‘erbinude’, ogigazta (hor)
paniquesilla (Araba) ‘erbinude’, ogigazta (hor)
paño ‘begietako gandu’, gandu (gain)
pardal ‘txolarre’, txori (zor)
pegar ‘jo, zafratu’, josi
perra chica ‘txakur txiki (txanpona)’, txakur
perra gorda ‘txakur handi (txanpona)’, txakur
perruna ‘txakurrentzako ogi’, ‘azukre, gantz eta irinezko opil’, ogi (hor)
perrunilla ‘azukre, gantz eta irinezko opil’, ogi (hor)
pez cura ‘chromis chromis’, apex (apez/apaiz)
pomo ‘ezpata-sagar’, sagar
pronunciar(se) ‘ahoskatu’/’erabakiaren berri eman’, erabaki (eban)
puente ‘itsasontziko zubi’, zubi (zur)
(en) reconocimiento (de) ‘esker onez’, ezagutu (ezagun)
rosa ‘arrosa’, gorri (gor)
rosado ‘arrosa koloreko’, gorri (gor)
saber ‘gustua, zaporea izan’, ‘jakin’, jakin1 (ekin)
sal ‘grazia’, gatz
salado ‘grazia duena’, gatz
salero ‘grazia’, gatz
salir ‘irten’, iragan/igaro (gain)
sed abrasadora ‘erretzen duen egarria’, egarri (gar)
segundo ‘kalitate apaleko irin’, birrin (eho)
sonarle (algo a alguien) ‘aditzea izan’, ezagun
surgir ‘azaleratu, sortu’, jaiki (*edin)
sus perro! (interjekzioa), susperro (su)
taita ‘aita’, aita
tarugo ‘egur puska’, ‘ergel’, zoro (zur)
tejido ‘ehun’, ehun2 (eho)
temblón ‘lertxun’, horri
(fiebre) terciana ‘helgaitz heren’, laurden (labur)
teta ‘titi’, titi
tieso ‘zut’, ‘dirurik gabe’ ‘harro’, ‘hotzak, zirrarak zurtua’, zurkaitz2zurrun (zur)
(colirrojo) tizón ‘buztangorri ilun, ikatz-txori’, ikatz
torta ‘opil’, ‘muturreko’, ‘kolpe’, ‘mozkorraldi’, opil (hor)
último ‘azken’, azken (hatz)
(ni me) va (ni me viene) ‘berdin zait’, joan
velada ‘arratseko bilera’, egun
venir ‘etorri’, jin (*edin)
(Refranes que dicen las) viejas (tras el fuego) (izenburua), atso (hats)
(como el) vinagre (a los dientes) ‘ozpina hortzei bezala, mingarri, min’, ozpin (hor)
zoquete ‘egur puska’, ‘ergel’, zoro (zur)
Gaztelania zaharra
auze ‘zori, zorte’, zori2 (zor)
dueño e señor ‘jaun eta jabe’,jaun (*edun)
lumnera ‘argi’, balea
Gotikoa
arm- ‘pobre’, urriki1
armaio ‘urriki’, ‘limosna’, urriki1
arman ‘urriki izan’, urriki1
gahlaiba ‘ogi partekatzaile’, lagun
hlaifs ‘ogi’, lagun
manasēþs ‘giza arraza’, hazi (hatz)
sa ‘berdin’, beti (bat)
steigan ‘jaiki’, jaiki (*edin)
triu ‘zur, zuhaitz’, zin (zur)
Greziera klasikoa
αντόφθαλμἐω ‘aurpegira begiratu’, ‘aurre egin’, izterbegi (izter)
αντόφθαλμος ‘izterbegi’, izterbegi (izter)
ἄργῠρος ‘zilar’, zilar (zur)
ἀρχαῖος ‘antzinako, zahar’, atso (hats)
ἀρχή ‘hastapen’, atso (hats)
ἀρχαιωθείς (χρόνος) ‘zaharkitu’, atso (hats)
δάσος ‘lahardi’, baso (barren)
δρὕς ‘haritz’, zin (zur)
ἔδω ‘jan’, alhatu
ἐγγύς ‘hurbil’, hur
ἐπιγλωττίς ‘aho-gangar’, gangar3 (gain)
γυῖον ‘lohadar, esku’, hur
καινός ‘berri’, seme (sen)
μικρός ‘txiki’, txiki/ttipi
ὀδύνη ‘min, oinaze’, alhatu
οἶνος ‘ardo’, ardo/arno (edan)
οἰωνός ‘hegazti harrapari, igarleak behatzen duena’, ‘txori igarle, zantzu, iragarpen’, zori2 (zor)
ὀπώρα ‘uda amaiera, fruitu garaia’, ‘uzta, fruitu’udare (egun)
οὐρανός ‘zeru’, ortzi
πέτρα ‘haitz’, ‘harri’, haitz
πόντος ‘itsaso’, ibai (hur)
Greziera modernoa
δάσος ‘baso’, baso (barren)
ξεχνάνω ‘ahaztu’, atzendu (hatz)
χάνω ‘galdu’, atzendu (hatz)
Hebreera
shamayim ‘zeru’, ortzi
Indoeuropera
*dreu- ‘sendo izan, iraunkor izan’, zin (zur)
*gwem- ‘etorri’, jaio (*edin)
*ĝhei- ‘negu’, ‘elur’, negu
*h2eu-i- ‘txori’, zori2 (zor)
*kambo ‘oker’, aker (handi)
*kambo-ukso(n) ‘(adar) okerreko orein itxurako animalia’, aker (handi)
*melh2- ‘eho’, gari (gain)
*méy-u ‘gutxitu(a)’, lau (labur)
*nebhos ‘zeru, hodei, laino’, ortzi
*nekwt-s ‘gau’, bart (gau)
*sem ‘bat, bera’, beti (bat)
*ter ‘igurtzi’, galdu (gain)
*ukson ‘idi, zezen, orein’, aker (handi)
*upo ‘gain’, tzar (zahar)
*weid- ‘ikusi’, ezagun
*woida ‘ikusia izan’, ezagun
Ingelesa
almost ‘ia, kasik’, hurren (hur)
become ‘bilakatu’, jin (*edin)
bird of ill omen ‘parte txarreko txori’, zori2 (zor)
black redstart ‘buztangorri ilun, ikatz-txori’, ikatz
blade ‘sorbatz, (ezpata-) aho’, horri
bone ‘hezur’, berna
breakfast ‘gosari’, gosari (gose)
bridge ‘zubi’, zubi (zur)
-coloured ‘koloreko’, gorri (gor)
come ‘etorri’, jin (*edin)
endure ‘sufritu, eraman’, igurtzi2 (gor)
England (herri-izena), Herri (ino)
evil ‘gaizto’, tzar (zahar)
eyebright ‘begi-belar’, begi
eyetooth ‘letagin’, letagin (begi)
fall ‘udazken’, gau
(run) fast ‘bizkor laster egin’, azkar (hatz)
(to) father (on, upon) ‘egotzi, leporatu’, aitatu (aita)
first ‘lehen’, azken (hatz); lehen
(run) hard ‘bizkor laster egin’, azkar (hatz)
hard of hearing ‘erdi-gor’, gor
hazelnut ‘hur-ale’, hur3
last ‘azken’, azken (hatz); lehen
lord ‘jaun’, ogi (hor)
Monday ‘astelehen’, eguen (egun); ilen (hil)
month ‘hilabete’, hil1 (hil)
moon ‘ilargi’, hil1 (hil)
mouse-ear hawkweed ‘sagu-belar’, sagu
nightfall ‘iluntze’, gau
nut ‘intxaur’, ‘fruitu gogor’, hur3
peanut ‘kakahuete’, hur3
quick ‘bizkor’, bizkor (bizi)
reddish ‘gorri antzeko’, -xe (zehe)
same ‘berdin’, beti (bat)
septfoil ‘zazporri’, zazpi (bortz)
slim ‘txiki, mehe’, txar (zahar)
slug ‘bare (animalia)’, bare2 (baratu)
small ‘txiki’, txar (zahar)
smell ‘usain’, Ke
smoke ‘ke’, Ke
spleen ‘bare’, ‘malenkonia’, barre (barren)
stare ‘begiratu (begiak josita)’, so (sor)
start ‘hasi’, askari (hats)
starter ‘zizka-mizka, aperitibo’, askari (hats)
Sunday ‘igande’, eguen (egun)
thunder ‘trumoi’, ortzegun
Thursday ‘ostegun’, ortzegun
tree ‘zuhaitz’, zin (zur)
true ‘egiazko’, zin (zur)
trust ‘konfiantza’, zin (zur)
(as) vinegar to the teeth ‘ozpina hortzei bezala, mingarri, min’, ozpin (hor)
walnut ‘intxaur’, hur3
wheat ‘gari’, ‘horixka, zuria den hori’, okaran (hor)
wheat-plum ‘aran mota bat’, okaran (hor)
white ‘zuri’, ogi (hor); okaran (hor)
wild man ‘gizon basati’,baso (barren)
wildcat ‘basakatu’,baso (barren)
wilderness ‘baso’,baso (barren)
Irlandera
athair ‘aita’, aita
cēadbhēile ‘gosari’, askari (hats)
cruitnecht ‘gari’, ogi (hor)
cruth ‘gorri’, ogi (hor)
cū allaid ‘txakur basati’, otso (hor)
cuaille ‘zurtoin, makila’, hezur (berna)
Dia-luain ‘astelehen’, ilen (hil)
fín ‘ardo’, ardo/arno (edan)
glún ‘belaun’, ‘belaunaldi’, belaun (berna)
spéir ‘zeru’, ortzi
tiagu ‘etorri’, jaiki (*edin)
Islandiera
sax ‘labain, ezpata labur’, haitz
Italiera
alla bolognese ‘boloniar eran’, euskara (ino)
allora ‘orduan’, orduan (ordu)
carbonata ‘okela erre’, xingar (zur)
carnasciale ‘inauteri’,aratuste (eho)
carnelasciare ‘inauteri’,aratuste (eho)
carnevale ‘inauteri’,aratuste (eho)
duro d’orecchio ‘erdi-gor’, gor
Gallinelle ‘oiloak (Pleiadeen konstelazioa)’, bortz/bost (bortz)
matto ‘ero, zoro’, ero2 (eho)
salire ‘igo’, iragan/igaro (gain)
sera ‘bart’, berandu
serata ‘arrats’, egun
(sordo come una) talpa ‘satorra bezain gor’, sator (sagu)
vispo ‘bizkor, argi’, azkar (hatz)
visto ‘bizkor, argi’, azkar (hatz)
volere bene ‘maite izan’, maite (eman)
Katalana
anit (Eivissa) ‘gaurko gauean’, (Valentzia) ‘bart’,bart (gau)
ašardegát (Alt Pallars) ‘egarriz erre’, egarri (gar)
ašerdegát (Alt Pallars) ‘egarriz erre’, egarri (gar)
assedegat ‘egarritu’, egarri (gar)
blat ‘gari’, gari (gain)
bregar ‘garbatu’, eho
capellà ‘bakailao’, apex (apez/apaiz)
carnestoltes ‘inauteri’,aratuste (eho)
endurar ‘(pazientziaz) sufritu’, igurtzi2 (gor)
formatge ‘gazta’, gazta (gatz); laino
gallet de rei ‘erregina (arraina)’, erregina
germà ‘anaia/neba’, sen
germana ‘arreba/ahizpa’, sen
governar ‘jaten eman’, bazka
matar ‘hil’, ero2 (eho)
ocell de mal averany ‘parte txarreko txori’, zori2 (zor)
pa ‘ogi’, ‘gari, ogia egiteko den ale’, ogi (hor)
rabeig ‘laster’, ‘ur-laster’, laster (lats)
recernut ‘zahi’, birrin (eho)
saber ‘gustua, zaporea izan’, jakin’, jakin1 (ekin)
salvatge ‘basati’baso (barren)
sed abrusadora ‘erretzen duen egarria’, egarri (gar)
segó ‘zahi’, birrin (eho)
senglar ‘basurde’, laino
set-en-rama ‘zazporri’, zazpi (bortz)
sopar ‘afari’, afari (gau)
terra-pa ‘labore-lur’, ogi (hor)
tió ‘Gabonetako subil’, subil (su)
trèmol ‘lertxun’, horri
tronca de Nadal ‘Gabonetako subil’, subil (su)
vall ‘ibar’, ifar/ipar (hur)
vent d’avall ‘mendebal’, ifar/ipar (hur)
xardorós ‘gartsu’, egarri (gar)
xuca-oli ‘hontz’, olio
Latina
alere ‘elikatu’, ezkur (hezi)
animus ‘gogo’, asaldatu (hats)
aqua ‘ur’, urdin (hur)
aquila ‘arrano’, urdin (hur)
aquilus ‘marroi ilun, arre’, urdin (hur)
atta ‘aita’, aita
*auice ‘txori’, zori2 (zor)
auis ‘txori’, zori2 (zor)
auspicium ‘hegazti-begiratze, ‘hegazti-bidezko igertze’, zori2 (zor)
bucca ‘aho’, aho
cadō ‘erori’, arrats
camox ‘sarrio’, aker (handi)
carnepriuium ‘inauteri’,aratuste (eho)
caulis ‘zurtoin’, hezur (berna)
cena pura ‘(ostiraleko) afari aratz’, bariku (gau)
contrītum ‘atsekabetu, damutu’, garbatu (gain)
creō ‘sortu’, ‘handiarazi’, hezi; sen; sehi (sen)
cumulus ‘pila’, murri
decedere ‘joan’, herio (*edin)
dēterō ‘igurtziz kendu’, galdu (gain)
dētrīmentum ‘higatze, gastatze’, galdu (gain)
dētrītus ‘higatu, gastatu’, galdu (gain)
(se) duxit foras ‘bere burua atera du’, irten (gor)
epiglottis ‘aho-gangar’, ganga (gain)
forēs ‘ate, borta’, ‘kanpo’, ate
(caseus) *formaticus ‘gazta’, gazta (gatz); laino
generātiō ‘belaunaldi’, belaun (berna)
genitor ‘ernetzen duena’, sen
genitūra ‘sortze, kreazio’, sen
genius ‘jaiotzezko dibinitate zaindari’, ‘jenio’, sen
genō ‘sortu’, belaun (berna); sehi (sen)
gens ‘familia, ondorengo, arraza, nazio, herri’, sehi (sen)
genuīnus ‘sortzetiko, berezko’, sen
germānus ‘arraza bereko, autentiko, natural’, sen
germen ‘kimu, ernamuin’, sehi (sen)
homo ‘gizon’, gizon
hortus ‘itxitura’, baratze (baratu)
humus ‘lur’, gizon
ille ‘hura’, hura (hur)
indurare ‘gogotu’, igurtzi2 (gor)
ingenium ‘berezko izaera’, sen
ingenuus ‘sortzetiko, natural’, senar (sen)
inimicus ‘etsai’, etsai
inuenire ‘aurkitu’, ‘asmatu’, ediren/idoro (*edin)
inuentum ‘aurkitze’, ‘asmazio’ ediren/idoro (*edin)
Iouis diēs ‘ostegun’, ortzegun
latēre ‘ezkutuan egon’, atzendu (hatz)
latine ‘latinez’, euskara (ino)
luminaria ‘lastargiak, argiak’, balea
Lunae dies ‘ilargiaren egun’, ilen (hil)
Lupercalia ‘Lupercus eta Lupercaren ohoretako ospakizunak’, otsail (hor)
malus ‘gaizto’, txar (zahar)
Massa Gallinae (Erdi Arokoa) ‘oilo-talde (Pleiadeen konstelazioa)’, bortz/bost (bortz)
matrīce ‘umontzi’, emasabel (eme)
mattus ‘mozkor’, ‘busti’, ‘ergel’, ero2 (eho)
mīrāre ‘liluratu, txunditu’, so (sor)
morbus uirgineus ‘min hori’, min
mors ‘berezko heriotza’, herio (*edin)
mus ‘sagu’, sagu
musculus ‘sagutxo’, ‘gihar’, sagu
mŭstus ‘(ardo) berri’, ardo/arno (edan)
nātūra ‘izaera berezko’, sen
nepos ‘haurraren seme’, ‘haurridearen seme’, iloba
*nouius ‘ezkonberri, senar-, andregai’,emazte (eme)
nox ‘gau’, ‘gau honetan’, uda (egun); bart (gau)
nucleus ‘intxaurraren hazi’, ‘gune, muin’, hur3
nux ‘intxaur’, ‘hazi gogor’, hur3
occāsum ‘eguzki sartze’, arrats
ōs ‘aho’, aho
ōsculum ‘aho txiki’, aho
ōstium ‘ate, sarrera’, aho
nex ‘hilketa, indarrezko heriotza’, herio (*edin)
palūdem ‘zingira’, baso (barren)
pānis ‘ogi’, ogi (hor); lagun
paruulus ‘oso txiki’, -xe (zehe)
pāscō ‘bazkatu’, ogi (hor)
patrare ‘burutu’, aitatu (aita)
plattus ‘zapal, lau’, zabal
pollicaris digitus ‘erpuru’, behatz (hatz)
pons ‘zubi’, ibai (hur); zubi (zur)
porta ‘ate, borta’, ate
portus ‘igarobide, pasabide’, ate
prandium ‘gosari’, ‘bazkari’, gosari (gose); askari (hats)
primus ‘lehen’, azken (hatz); lehen
pro ‘aurrean, aurretik’, hur; urrun (hur)
procul ‘urrun’, urrun (hur)
prōgeniēs ‘ondorengo’, ‘ume, kimu’, sen; sehi (sen)
prope ‘hurbil’, hur; urrun (hur)
pūpilla ‘neskato’, ‘begi-nini’, begi-nini (begi)
resurgō ‘berpiztu’, igande (gain)
resurrectio ‘berpizte’, igande (gain)
rīuālis ‘etsai’, hur
rīuus ‘ibai’, hur
robur ‘haritz’, azkar (hatz)
robustus ‘azkar, indartsu’, azkar (hatz)
romanice ‘erromantzez’, euskara (ino)
saliō ‘jauzi’, iragan/igaro (gain)
sapere ‘gustua, zaporea izan’, jakin1 (ekin); ezagun
saxum ‘harri, haitz’, haitz
secāre ‘moztu, urratu’, haitz
semĕntis ‘ereiteko aro’, ‘hazi’, azaro (hatz)
septentrio ‘Zazpi Izarrak’, zazpi (bortz)
siluaticus ‘basoko’,baso (barren)
(porcus) singularis ‘basurde’, laino
sinister ‘ezker’, ‘adu txarreko’, ezker (hezi)
sphaera ‘esfera’, ortzi
spīritus ‘hats’, ‘gogo’, asaldatu (hats)
super ‘gainean’, tzar (zahar)
surgō ‘jaiki, altxatu’, jaiki (*edin); igande (gain)
tergeō ‘igurtzi, garbitu’, garbi (gain)
terō ‘igurtzi’, ‘(denbora) galdu’, galdu (gain)
tersus ‘garbi’, garbi (gain)
*traginare ‘arrastaka eraman’, narras (nar)
(Populus) tremula (izen zientifikoa) ‘lertxun’, horri
trībulāre ‘garia jo’, ‘atsekabetu’, garbatu (gain)
trīticum ‘gari’, galdu (gain)
trītus ‘eho’, gari (gain)
ttatta ‘aita’, aita
uasconice ‘euskaraz’, euskara (ino)
uenire ‘etorri’, ediren/idoro (*edin)
uidua ‘alarguntsa’, alargun (lagun)
uīnum ‘ardo’, ardo/arno (edan)
uiuus ‘bizi’, bizkor (bizi)
uita decedere ‘bizitzatik atera, hil’, herio (*edin)
Lituaniera
elnis ‘orein’, orein
gaminti ‘jaio’, jaio (*edin)
gunbas ‘konkor, handitsu’, aho
kaulas ‘hezur’, hezur (berna)
Navajoa
‘amá ‘ama’, ama
Nordiko zaharra
ala ‘bazkatu’, ezkur (hezi)
fōtr ‘oin’, ‘zango’, hoin
stīga upp ‘jaiki’, jaiki (*edin)
Okzitaniera
beu-l’òli ‘hontz’, olio
sabut ‘jakin’, ezagun
sagut ‘jakin’, ezagun
salvatge ‘basati’baso (barren)
Persiera zaharra
baga- ‘jainko’, jainko
Protogermanikoa
*bainam ‘hanka’, berna
*brekan ‘apurtu’, eho
*saksa- ‘labain, ezpata labur’, haitz
*staren ‘zurrun egon’, so (sor)
*titta ‘titi’, titi
Sanskritoa
ā-ghuṣ- ‘entzun’, entzun
anti ‘aurrean, aurka’, hur
antikam ‘hurbil’, hur
araṇya- ‘bazter-leku, baso’, ‘urruneko lurralde’, baso (barren)
bhaga- ‘jaun emaile’, jainko
bhaj- ‘zatitu, partekatu, banatu’, jainko
dāru, dru- ‘zur, zuhaitz’, zin (zur)
ghoṣa- ‘soinu’, entzun
ghuṣ- ‘soinu egin’, entzun
hari- ‘gorrizta, marroi’, orein
hariṇa- ‘orein’, orein
Serbokroaziera
noga ‘zango’, hoin
rt ‘muino’, aho
tovar ‘zama, karga’, lagun
žir ‘ezkur’, ezkur (hezi)
suediera
ekollon ‘ezkur’, ezkur (hezi)
slem ‘txar, gaizto’, txar (zahar)
stor ‘handi’, tzar (zahar)
varg ‘otso’, otso (hor)
Turkiera
ata ‘aita’, aita
şimdicik ‘oraintxe bertan’, -xe (zehe)
şimki ‘orain’, -xe (zehe)
şuracikta ‘hortxe bertan’, -xe (zehe)
şurada ‘hor’, -xe (zehe)
Yoruba
bírí ‘txiki’, txiki/ttipi
πρῶκτός ‘ipurtzulo’
στείχω ‘etorri’, jaiki (*edin)
στόμα ‘aho’, ‘ahobizar’, ‘ertz’, aho
τῆλε ‘urrun (poetikoa)’, hurren, urrun (hur)
τέλος ‘bukaera’, hurren, urrun (hur)
(κατα)-τρίβω ‘igurtzi’, galdu (gain)
ὑδράργυρος ‘ur itxurako zilar’, zilar (zur)
ὕδωρ ‘ur’, zilar (zur)
ὑπέρ ‘gainean’, tzar (zahar)
ψῡχ-αγωγός ‘arimen gidari’, apex (apez/apaiz)
ψῡχ-άριον ‘tximeleta’, apex (apez/apaiz)
ψῡχή ‘arnasa, bizi-indar’, ‘gogo, arima’, apex (apez/apaiz)