![](/dok/testu-bankua/hizkuntza/024/images/image2.png)
Gotzon Egañak Euskal-irakasbide laburra [gramatika liburua] aurkezten du zentsurara 1962an. Liburua Donostiako Delegazioan entregatu zen. Hemengo delegatuak bere gomendio-txostena bidali zuen Madrila. Liburutik eliminatu behar ziren puntuen artean honako hau ageri da:
2. Debiera eliminarse de este método vasco, todo santoral separatista que aparece en el conjunto de su texto al emplearse nombres propios sin ninguna raigambre en la lengua vernácula, tales como 'IÑAKI' (Ignacio); 'KOLDOBIKA' (Luis); 'MIKEL' (Miguel); 'NEKANE'; 'EDURNE'; etc. etc.
Donostiako gomendio hau Madrilen agindu bihurtzen da, horretarakoxe idatzia baitzen: "Deberán eliminarse de este método vasco, todo santoral que aparece en el conjunto de su texto el emplearse nombres propios sin ninguna raigambre en la lengua vernácula". Horrelaxe, hitzez hitz.
Sistematikoki borrokatu da zentsura izen mota hauen aurka. Zentsura bakarrik ez, gainera. Lehen urteetako frankismoak gogor jokatu du euskal izenen aurka, iseka eta barre eginez, isunak ezarriz, eta erregistroan nortasuna ukatuz.
Frankismoaren gorrotoa, benetako gorrotoa, Arana Goirik moldatu zituen izenen aurkakoa da. Luis Antonio de Vegak sekulako testuak ditu, iseka eginez. Donostiako prentsan ere agertu zen makina bat horrelako. Hona adibide bat, El Diario Vasco-ko Sirimirik idatzia 1937an:
Duele verdaderamente oír que a un chaval le llamen a voz en grito: ¡lmanol! o ¡Joseba! El crío no tiene la culpa ni ha cometido ningún delito para que su propia madre le apedree con esa fonética de volapük que para andar por casa en alpargatas y mangas de camisa, 'inventaron' unos cuantos separatistas que se consideraban 'eminensias o así'. No pedimos que venga , pero sí que las emacumes supervivientes se vayan dando cuenta de que hay cosas y nombres que se han acabado 'per omnia secula seculorum'. ¿No le basta con supervivir? Supervivir no quiere decir vivir superiormente, ¿eh?
[…] 1976ko otsailaren 20an amaitzen dira legez istoriook. Ministro Kontseiluak erabakitzen du edozein hizkuntzatan inskriba daitezkeela izenak Erregistro Zibilean. Bazen ordua!
![](/dok/testu-bankua/hizkuntza/024/images/image3.jpg)
TORREALDAI, Joan Mari (2000). Artaziak. Euskal liburuak eta Francoren zentsura, 1936-1983. Zarautz: Susa. 113-115.
IKUS HAU ERE
Joan Mari Torrealdai Susa argitaletxearen “Literaturaren Zubitegia” webgunean.
Irudia
Piotr VaGla Waglowski, www.vagla.pl via Wikimedia Commons.